Page 88 - Het staatsrecht van het Mangkoenagarase Rijk

1737, dienende tot wederzijdse „vaststellinge van judicature door
de rechters van de Generale Maatschappijen tot Semarang en die
van den Soesoehoenan tot Kartasoera", te vinden bij de Jonge,
deel IX pag. 269 e. v.
Art. 11 van genoemd contract herhaalt wat in art. 9 van het
contract met de Heer de Wilde op de 5e October 1705 aange­
gaan staat, n. I. dat 's Compagnies onderdanen, als Chinezen,
Makasaien, Baliërs, Maleiërs, Moren of andere vreemdelingen
alleen onder 's Compagnies gebied zouden blijven staan, tenzij in
zaken van groot belang enz. enz. in tegenstelling met de onder
de voorafgaande artikelen genoemde Javanen, die nu eens onder
jui isdictie van Semarang dan weer onder die van Kartasoera
stonden, al naar gelang ze delicten pleegden öf tegen de Com­
pagnie of haar onderdanen (dit gold alleen voor Javanen ressor­
terende onder de strandgouverneurs beoosten en bewesten Sema-
rang) óf in de benedenlanden en aan de stranden, dan wel die
delicten buiten de stranddistricten en in de bovenlanden op des
Soesoehoenans territoir pleegden en of ze bekleed waren met
enig bewind of gezag van des Soesoehoenanswege.

48. Volgens bovengenoemde oude contracten strekte het perso-
nengebied van het Mataram-Kartasoerase Rijk binnen het eigen
territoir dus niet tot de vreemde inlanders en vreemde natiën
(contract 1705) en ook niet tot de gemene Javanen in de bene­
denlanden beoosten en bewesten Semarang (contract 1737).
Behalve Mataramse gezaghebbers waren alle onderdanen van
de Soesoehoenan, die in de benedenlanden of aan de stranden
enig delict pleegden, aan hun eigen rechters onttrokken en wer­
den ze geëxamineerd en gevonnist te Semarang.

. 49. Soortgelijke beperking van 's Vorsten personengebied consta­
teren we later bij Stbl. 1833 No. 39. Na in art. 1 gezegd te heb­
ben, dat de onderdanen van Zijne Hoogheid de Soesoehoenan en
de Pangeran Adipati Aria Mangkoenagara, wanneer zij enige mis­
daden op Gouvernements grondgebied plegen, voor de rechtban­
ken der respectieve residentiën, alwaar de misdaad bedreven is,
zullen worden terecht gesteld, terwijl in het tegenovergestelde ge­
val Javanen, Gouvernements onderdanen zijnde, en op Soerakar-
ta's grondgebied misdrijven plegende, voor de Javaanse recht­
banken te Soerakarta zullen worden terecht gesteld, bepaalt het
82