Page 89 - Het staatsrecht van het Mangkoenagarase Rijk

Staatsblad in zijn art. 4 verder, dat in geval onderdanen van de
Soesoehoenan of van de Pangeran Adipati Aria Mangkoenagara
(op Soerakarta's grondgebied), in connexiteit met onderdanen van
het Gouvernement, enig misdrijf plegen, dezelve gezamenlijk voor
de Residents-Raad te Soerakarta, dan wel, in geval zulks in ge­
meenschap met Europeanen mocht zijn geschied, voor de Raad
van Justitie te Semarang zullen worden terecht gesteld.
Opgemerkt zij hier, dat de jurisdictiebeperking van het Ma-
taram-Soerakartase Rijk (waaronder de Mangkoenagaran begrepen
is) in dit Staatsblad naar twee kanten uitgaat: eerstens naar de
territoriale kant (beperkt tot Soerakarta) en tweedens naar de
personele kant (ook de Javaanse gezaghebbers, mits zij maar in
connexiteit met Gouvernements onderdanen enig misdrijf plegen,
staan niet meer voor de eigen rechters).

50. Zoals men ziet, doet het Mangkoenagaranse onderdaanschap
pas hier in dit Staatsblad van 1833 zijn intrede. Het spreekt wel
van zelf, dat daarop dezelfde beperkingen rusten als op dat van
het oude Mataramse Rijk, boven in onze § 48 geconstateerd.
Ook binnen de enge kring van inheemse inlanders onderging
het Mangkoenagaranse onderdanenschap trouwens nog enige be­
perking. Conform Stbl. 1848 No. 9 art. 4 stonden de Mangkoe­
nagaranse onderdanen, die aan enig misdaad schuldig waren,
waarop volgens de inlandse wetten de doodstraf kon worden toe­
gepast, voor de pradata (rechtbank) van de Soesoehoenan van
Soerakarta terecht.
Genoemd Staatsblad van 1848 bepaalt nog meer. Art. 5 b.v.
zegt, dat wanneer onderdanen van de Pangeran Adipati als me­
deplichtigen van onderdanen van het Gouvernement, enig mis­
drijf plegen, zij gezamenlijk voor de Residentie-Raad dan wel, in
geval zulks in gemeenschap met Europeanen of derzelver afstamme­
lingen mocht zijn geschied, voor de Raad van Justitie te Semarang
terecht zullen worden gesteld.
Verder wordt bepaald, dat de onderdanen van de Prins,
wanneer zij enig misdrijf op Gouvernements grondgebied plegen,
(als vroeger) terecht zullen worden gesteld voor de rechtbank
der respectieve residentiën, waar de misdaad bedreven is, ter­
wijl in tegenoverstelling Javanen, Gouvernements onderdanen
zijnde, en op Mangkoenagara's grondgebied misdrijven plegende,
voor de pradata (rechtbank) van de Prins zullen worden getrok-

83