Page 373 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21
P. 373
360
ิ
เจ้าพนักงานตามประมวลกฎหมายวิธีพจารณาความอาญา ในมาตรา ๕ (๔) ก าหนดให้เจ้าพนักงาน
ต ารวจศาลเป็นผู้จัดการตามหมายจับผู้ต้องหาหรือจ าเลยที่หลบหนีในชั้นปล่อยชั่วคราวของศาล หรืออาจให้
เจ้าพนักงานฝ่ายปกครองหรือต ารวจเป็นผู้จัดการตามหมายจับโดยมีเจ้าพนักงานต ารวจศาลเป็นผู้สนับสนุน
ด้วยก็ได้ และในมาตรา ๑๐ บัญญัติให้เจ้าพนักงานต ารวจศาลเป็นเจ้าพนักงานตามประมวลกฎหมายอาญา
ซึ่งหมายความว่าพระราชบัญญัติเจ้าพนักงานต ารวจศาลได้ก าหนดตัวเจ้าพนักงานที่มีหน้าที่รับผิดชอบในการ
ื่
จัดการตามหมายจับของศาลไว้โดยตรง เพอประโยชน์ในการสืบสวนและติดตามจับกุมผู้หลบหนีคดีในชั้น
ปล่อยชั่วคราว โดยเมื่อศาลออกหมายจับแล้วให้ศาลมีอานาจมีค าสั่งตั้งเจ้าพนักงานต ารวจศาลขึ้นเป็น
ผู้รับผิดชอบในการจับกุม หรือให้สนับสนุนเจ้าพนักงานต ารวจในการจับกุมด้วยอกทางหนึ่ง ซึ่งเจ้าพนักงาน
ี
ต ารวจที่ศาลตั้งจะมีความเชี่ยวชาญในการสืบสวนจับกุม และมีอานาจหน้าที่ปฏิบัติตามค าสั่งศาล
โดยปราศจากอ านาจครอบง าจากฝ่ายใด ๆ อันจะท าให้การจับกุมมความรวดเร็วและประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
ี
๒.๒.๒ มาตรการทางกฎหมายและวิธีปฏิบัติที่ใช้ในการติดตามจับกุมผู้หลบหนีซึ่งบัญญัติไว้
ในพระราชบัญญัติส่งผู้ร้ายข้ามแดน พ.ศ. ๒๕๕๑
ส าหรับกรณีผู้ถูกกล่าวหาหรือจ าเลยได้หลบหนีไปอยู่ในต่างประเทศนั้น รัฐที่ได้รับความเสียหาย
ย่อมไม่สามารถที่จะด าเนินคดีเอาผิดแก่บุคคลดังกล่าวได้ เนื่องจากรัฐที่ได้รับความเสียหายจะไม่สามารถเข้า
ื่
ไปด าเนินการติดตามจับกุมผู้กระท าผิดในรัฐอนได้ เพราะเป็นการละเมิดอธิปไตยของรัฐนั้น ดังนั้น เพอเป็น
ื่
การแก้ปัญหาหรืออดช่องว่างทางกฎหมายในการที่จะน าตัวที่อาศัยอยู่กลับมาด าเนินคดีในต่างประเทศได้ คือ
ุ
ความร่วมมือของทั้งสองรัฐดังกล่าว โดยรัฐผู้เสียหายจะต้องท าการร้องขอไปยังรัฐที่ผู้กระท าความผิดนั้นอาศัย
หรือหลบซ่อนอยู่ ให้ด าเนินการส่งตัวบุคคลดังกล่าวมาด าเนินคดีอาญาและลงโทษตามกฎหมายของรัฐ
ื
ผู้เสียหาย ( มาตรา ๕ ) ซึ่งความร่วมมือในลักษณะดังกล่าวเป็นความร่วมมอระหว่างประเทศทางอาญาที่เรียก
กันว่า “การส่งผู้ร้ายข้ามแดน” (Extradition)
มีผู้ศึกษาวิจัยพบว่า เจ้าพนักงานต ารวจที่เกี่ยวข้องกับเรื่องการส่งผู้ร้ายข้ามแดนส่วนใหญ่ยังมี
10
ความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับความหมาย แนวคิด หลักเกณฑ์ และขั้นตอนการปฏิบัติในเรื่องนี้ค่อนข้างน้อย
ื่
จึงสมควรศึกษาวิเคราะห์ถึงหลักเกณฑ์การส่งผู้ร้ายข้ามแดน เพอเป็นแนวปฏิบัติให้กับเจ้าพนักงานต ารวจ
ซึ่งหลักเกณฑ์ในการส่งผู้ร้ายข้ามแดนต้องประกอบด้วย
๑) ต้องเป็นความผิดที่อาจมีการส่งผู้ร้ายข้ามแดนได้ (Extradition offences) หมายถึงความผิด
ที่สนธิสัญญาระหว่างประเทศได้ระบุฐานความผิดไว้โดยเฉพาะเจาะจงในสนธิสัญญาระหว่างกัน (มาตรา ๗)
๒) หลักต่างตอบแทน (Reciprocity) หลักการนี้จะใช้ในกรณีที่ไม่มีสนธิสัญญาหรือข้อตกลง
ิ
ในความร่วมมือทางอาญาระหว่างกัน แต่ประเทศผู้ร้องขอและประเทศผู้รับค าร้องขอได้พจารณาแล้วว่า
จะด าเนินการให้ความช่วยเหลือการด าเนินคดีอาญาแก่กันและเป็นการตอบแทนในลักษณะเดียวกัน
10
พ.ท.ต. เกชา สุขรมณ์, (๒๕๖๑)
