Page 571 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21
P. 571
๕๕๙
สิทธิของผู้เสียหายในคดีอาญาที่จะได้รับความช่วยเหลือจากรัฐ และรัฐต้องให้ความคุ้มครองบุคคลซึ่งเป็น
ิ
ิ่
ผู้เสียหายในคดีอาญา จึงได้มีการแก้ไขเพมเติมประมวลกฎหมายวิธีพจารณาความอาญา (ฉบับที่ ๒๔)
ื่
พ.ศ.๒๕๔๘ โดยมีหลักการให้ผู้เสียหายมีสิทธิยื่นค าร้องเพอเรียกค่าสินไหมทดแทนในคดีอาญา
นอกเหนือจากที่พนักงานอยการเรียกแทนตามมาตรา ๔๓ อนเป็นที่มาของมาตรา ๔๔/๑ และสิทธิของ
ั
ั
ผู้เสียหายในคดีอาญาที่จะได้รับการเยียวยามีการรับรองในรัฐธรรมนูญมาโดยตลอด ซึ่งรัฐธรรมนูญแห่ง
ราชอาณาจักรไทย พ.ศ. ๒๕๖๐ มาตรา ๒๕ วรรคสี่ บัญญัติว่า "บุคคลซึ่งถูกละเมิดสิทธิหรือเสรีภาพหรือ
ื่
จากการกระท าความผิดอาญาของบุคคลอน ย่อมมีสิทธิที่จะได้รับการเยียวยาหรือช่วยเหลือจากรัฐตามที่
กฎหมายบัญญัติ" ท าให้ผู้เสียหายเกิดความสะดวกรวดเร็วในการด าเนินคดีและประหยัดค่าใช้จ่าย ซึ่งใน
ต่างประเทศก็มีแนวคิดที่ให้ผู้เสียหายยื่นค าร้องขอค่าสินไหมทดแทนในคดีอาญา
การเรียกค่าสินไหมทดแทนในคดีอาญา ในระบบกฎหมายของประเทศอังกฤษ
ั
ในประเทศองกฤษผู้ที่ได้รับความเสียหายจากการกระท าความผิดอาญาของบุคคลอนนอกจากจะ
ื่
่
่
สามารถด าเนินคดีแพงเพอใช้สิทธิเรียกร้องค่าเสียหายในทางแพงที่เกิดจากการกระท าความผิดอาญาแล้ว
ื่
ผู้เสียหายยังสามารถเรียกร้องค่าเสียหายได้ ๒ วิธี คือ
๑. การเรียกร้องค่าเสียหายจากรัฐผ่านทางโครงการช่วยเหลือผู้เสียหายในคดีอาญา
( The Criminal Injuries Compensation Scheme: CICS ) โดยผู้เสียหายที่มีสิทธิเรียกค่าสินไหมทดแทน
นั้นจะต้องได้รับความเสียหายซึ่งเป็นผลจากความผิดอาญาร้ายแรง ค าร้องขอต้องได้รับการไต่สวนจาก
เจ้าหน้าที่ และผู้เสียหายไม่มีส่วนร่วมในการกระท าความผิดเป็นต้น
๒. การเรียกร้องค่าเสียหายจากผู้กระท าความผิด ซึ่งมีในกระบวนการตัดสินคดีของศาล ได้แก ่
Compensation Orders และ Restitution Orders
ในบทความนี้จะน าเฉพาะการเรียกร้องค่าเสียหายจากผู้กระท าความผิดมาศึกษา Scarman LJ ได้
ั
อธิบายถึงวัตถุประสงค์ที่กฎหมายองกฤษก าหนดให้ศาลมีค าสั่งให้จ าเลยชดใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่
ผู้เสียหาย ( compensation orders ) ว่า เนื่องจากการกระท าความผิดอาญา มักมีความรับผิดทางแพง
่
่
้
ื่
รวมอยู่ด้วย การใช้สิทธิเรียกร้องค่าสินไหมทดแทนโดยฟองคดีแพงเป็นเรื่องที่ค่อนข้างยุ่งยาก เพอให้
ผู้เสียหายในคดีอาญามีความสะดวกและวิธีการที่รวดเร็ว รวมทั้งลดภาระค่าใช้จ่ายในการด าเนินคดีแพง
่
ควรมีวิธีการที่สามารถให้มีการชดใช้ค่าสินไหมทดแทนในคดีอาญาได้ เพราะในกรณีที่ผู้กระท าความผิดถูก
ด าเนินคดีและถูกพพากษาลงโทษ คดีนั้นย่อมมีข้อเท็จจริงที่ปรากฏต่อศาลที่พจารณาคดีอาญาแล้ว
ิ
ิ
ี
ื่
จึงไม่จ าเป็นที่จะต้องให้ผู้เสียหายด าเนินคดี เพอเรียกร้องค่าสินไหมทดแทนจากผู้กระท าผิดซ้ าอกครั้งหนึ่ง
โดยอย่างน้อยสามารถท าได้ในคดีที่ข้อเท็จจริงมีความชัดเจนและไม่ยุ่งยากส าหรับคดีอาญาที่จะมีค าตัดสิน
เกี่ยวกับการชดใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่ผู้เสียหายในเวลาเดียวกันกับการก าหนดโทษผู้กระท าผิด
เนื่องจาก compensation order เป็นการก าหนดโทษล าดับรอง ( ancillary to sentence ) และไม่เป็น
ส่วนหนึ่งของการลงโทษ
