Page 573 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21
P. 573
๕๖๑
การเรียกค่าสินไหมทดแทนในระบบกฎหมายของประเทศฝรั่งเศส
การเรียกค่าสินไหมทดแทนของผู้เสียหายในคดีอาญาเป็นไปตามที่ก าหนดในประมวลกฎหมายวิธี
พิจารณาความอาญา
๑. ผู้เสียหายร้องขอเข้าร่วมเป็นคู่ความฝ่ายแพ่งในคดีอาญา
ิ
ผู้เสียหายจะได้รับประโยชน์จากกระบวนพจารณาคดีอาญา มีสิทธิเข้าฟงการพจารณาคดีของศาล
ิ
ั
่
และมีสิทธิน าพยานมาสืบในศาลได้ แต่มีผลเฉพาะคดีส่วนแพง ในฝรั่งเศสผู้เสียหายส่วนใหญ่มักจะนิยม
้
เรียกร้องค่าสินไหมทดแทนด้วยวิธีการนี้ เนื่องจากการฟองคดีแพง ศาลที่พจารณาคดีแพงจะหยุดการ
่
่
ิ
พจารณาเพอรอให้คดีอาญามีค าตัดสินก่อน นอกจากนั้นการด าเนินคดีแพงมีแนวโน้มว่าจะใช้ระยะ
ิ
่
ื่
เวลานานเป็นภาระหนักและมีค่าใช้จ่ายสูง
๒. ผู้เสียหายยื่นฟ้องคดีแพ่งเกี่ยวเนื่องกับคดีอาญาต่อศาลที่พิจารณาคดีอาญา
ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาฝรั่งเศส ได้บัญญัติให้สิทธิผู้เสียหายสามารถเรียกร้อง
ค่าเสียหายทางแพ่งที่เกิดขึ้นจากการกระท าความผิดอาญา พร้อมกับคดีอาญาต่อศาลที่พิจารณาคดีอาญาได้
ผู้เสียหายสามารถเรียกร้องค่าเสียหายได้ทั้งค่าเสียหายทางวัตถุหรือทางศีลธรรมที่เกิดขึ้นโดยตรง
จากการกระท าความผิดทางอาญา แต่มีแนวโน้มว่าศาลจะไม่อนุญาตให้เรียกร้อง ถ้าความเสียหายนั้น
ห่างไกลเกินไปหรือรัฐได้ให้ความคุ้มครองในความเสียหายส่วนนั้นแล้ว ผู้กระท าผิดทุกคนจะต้องรับผิดชอบ
ร่วมกัน ศาลจะพิสูจน์ความบาดเจ็บและความรุนแรง สิ่งที่ยากคือการประเมินค่าเสียหายทางศีลธรรม
การอนุญาตให้ผู้เสียหายมีสิทธิเรียกร้องค่าเสียหายทางแพงในคดีอาญานั้น ประสบปัญหาในกรณี
่
ที่มีผู้มีคุณสมบัติเป็นผู้เสียหายที่มีสิทธิเรียกร้องค่าเสียหาย ทั้งบุคคลธรรมดาและนิติบุคคลมีเป็นจ านวนมาก
ซึ่งเป็นไปตามหลักเกณฑ์ทั่วไปของการพิจารณาการเป็นผู้เสียหายในกฎหมายฝรั่งเศส
่
ผู้เสียหายสามารถยื่นค าร้องเข้าเป็นคู่ความฝ่ายแพงในคดีอาญาที่พนักงานอัยการเป็นโจทก์ฟองคดี
้
ได้ หรือผู้เสียหายอาจยื่นค าร้องขอต่อศาลได้ตามวิธีการที่กฎหมายก าหนด ซึ่งมีลักษณะไม่ยุ่งยากต่อการใช้
สิทธิเรียกร้องของผู้เสียหาย หรือกรณีที่เจ้าหน้าที่ต ารวจเป็นผู้บันทึกค าร้อง อันเป็นการอ านวยความสะดวก
๒๙
ในเบื้องต้นของการเริ่มต้นเพื่อเรียกร้องให้มีการชดใช้ค่าสินไหมทดแทนในคดีอาญา
Roscoe Pound มีความเห็นว่า หลักที่ว่าใครจะเป็นผู้รับผิดเมื่อมีความเสียหายเกิดขึ้นนั้น
เปลี่ยนไปตามยุคตามสมัย ปัจจุบันความคิดในด้านประกันภัยก าลังเจริญก้าวหน้า จึงเกิดมีความเห็นว่า
ความรับผิดควรตกอยู่แก่ผู้ที่อาจกระจายค่าเสียหายไปยังประชาชนทั่วไปได้ และให้ค่าเสียหายไปตกอยู่กับ
ประชาชนในที่สุด โดยการบวกค่าเสียหายเข้าไว้ในค่าบริการหรือราคาสินค้า
ความอยุติธรรมอาจเกิดขึ้นจากกฎหรือระเบียบข้อบังคับนั้นเองไม่เป็นธรรม เป็นความอยุติธรรมใน
เนื้อหาสาระของกฎหรือระเบียบข้อบังคับนั้นเอง ดังนั้น นักกฎหมายส่วนใหญ่ดูเหมือนจะยอมรับกันว่า
๒๙ พัชรำภรณ์ ภู่สุวรรณ, กำรเรียกร้องค่ำสินไหมทดแทนของผู้เสียหำยในคดีอำญำของพนักงำนอัยกำร, คณะ
นิติศำสตร์ มหำวิทยำลัยธรรมศำสตร์
