Page 852 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21

๘๔๐

๔.๒ มาตรฐานด้านบริหาร คือ การปฏิบัติต่อเด็กและเยาวชนที่กระท าความผิดต่อ เจ้าหน้าที่ทั้ง

ก่อนคดีขึ้นสู่ศาลและภายหลังศาลมีค าพพากษาด้วยการน าหลักกฎหมายไม่มีผลย้อนหลังมาใช้ ทั้งนี้จะน า
ิ
กฎหมายที่บัญญัติขึ้นภายหลังที่เด็กและเยาวชนกระท าความผิดก่อนที่มีบทบัญญัติกฎหมายนี้ไม่ได้ให้ความ

ช่วยเหลือทางกฎหมายให้มีสิทธิต่อสู้คดีได้เต็มที่ สิทธิได้รับการติดต่อกับบิดามารดา เป็นต้น

ิ
๔.๓ มาตรฐานการปฏิบัติต่อเด็กและเยาวชนที่กระท าผิดในชั้นศาล การพจารณาความผิดต้อง
ิ
กระท าโดยศาลเด็กและเยาวชนซึ่งเป็นศาลที่มีลักษณะพเศษรวมถึงมีกระบวนวิธีพจารณาแตกต่างจากคดี
ิ
ิ
ื้
ทั่วไป การพิจารณาพพากษาคดีเด็กและเยาวชนจะต้องเน้นการแก้ไข ฟนฟูสภาพจิตใจและร่างกายของเด็ก
และเยาวชนเป็นส าคัญ ไม่ใช่มุ่งเน้นแต่ลงโทษเด็กและ เยาวชนเฉกเช่นผู้กระท าความผิดที่เป็นผู้ใหญ่
ิ
๔.๔ มาตรฐานการปฏิบัติต่อเด็กและเยาวชนภายหลังค าพพากษาต้องไม่กระท าทารุณต่อเด็กและ
เยาวชน ต้องไม่ถูกลงโทษอย่างโหดร้ายทารุณ ต้องเหมาะสมกับอายุของเด็กและเยาวชนโดยใช้วิธีการที่
เหมาะสมส าหรับเด็กและเยาวชนแต่ละรายบุคคล อนุสัญญาว่าด้วยสิทธิเด็ก ค.ศ. ๑๙๘๙ มีสถานะเป็น

สนธิสัญญาที่มีผลทางกฎหมายทุกประเทศที่เป็นสมาชิกสหประชาชาติจะต้องปฏิบัติตามพนธกรณีนี้
ั
ี
ซึ่งแตกต่างจากปฏิญญาที่เป็นเพยงค าประกาศเจตนารมณ์ ไม่มีข้อผูกพนทางกฎหมายที่ต้องปฏิบัติตาม
ั
กรณีเช่นนี้จึงสามารถขจัดปัญหาการขาดสภาพบังคับทางกฎหมายของปฏิญญาว่าด้วยสิทธิเด็ก ค.ศ. ๑๙๕๙

และกฎแห่งกรุงปักกิ่งได้

การด าเนินคดีเด็กและเยาวชนในกฎหมายไทย

ิ
ตามพระราชบัญญัติศาลเยาวชนและครอบครัวและวิธีพจารณาคดีเยาวชนและครอบครัว พ.ศ.
๒๕๕๓ มาตรา ๔ ในพระราชบัญญัตินี้

“เด็ก” หมายความว่า บุคคลซึ่งมีอายุเกินกว่าอายุที่ก าหนดไว้ตามมาตรา ๗๓ แห่งประมวล
กฎหมายอาญา แต่ยังไม่เกินสิบห้าปีบริบูรณ์

“เยาวชน” หมายความว่า บุคคลอายุเกินสิบห้าปีบริบูรณ์ แต่ยังไม่ถึงสิบแปดปีบริบูรณ์

มาตรา ๕ คดีอาญาที่มีข้อหาว่าเด็กหรือเยาวชนกระท าความผิด ให้ถืออายุเด็กหรือเยาวชน นั้น
ในวันที่การกระท าความผิดได้เกิดขึ้น

ิ

ิ
มาตรา ๑๑๕ ในการพจารณาคดีที่เด็กหรือเยาวชนเป็นจ าเลย ให้ศาลที่มีอานาจพจารณาคดี
เยาวชนและครอบครัวถือว่าประวัติ อายุ เพศ ความประพฤติ สติปัญญา การศึกษาอบรม สภาพร่างกาย
สภาพจิต นิสัย อาชีพ และฐานะของจ าเลย ตลอดจนสิ่งแวดล้อมทั้งปวงเกี่ยวกับจ าเลย และของบิดา

มารดา ผู้ปกครอง หรือบุคคลซึ่งจ าเลยอาศัยอยู่ด้วย หรือบุคคลซึ่งให้การศึกษา ให้ท าการงาน หรือมี ความ
เกี่ยวข้องเป็นประเด็นที่จะต้องพิจารณาด้วย

ิ
มาตรา ๑๑๙ ในการพิจารณาและพพากษาคดีทมีขอหาว่าเด็กหรือเยาวชนกระทาความผิด ให้ศาล
้
ี่

ที่มีอานาจพิจารณาคดีเยาวชนและครอบครัวค านึงถึงสวัสดิภาพและอนาคตของเด็กหรือเยาวชน ซึ่งควรจะ
ได้รับการฝึกอบรม สั่งสอน และสงเคราะห์ให้กลับตัวเป็นพลเมืองดียิ่งกว่าการที่จะลงโทษ และในการ
พิพากษาคดีนั้นให้ศาลค านึงถึงบุคลิกลักษณะ สภาพร่างกายและสภาพจิตของเด็กหรือ เยาวชนซึ่งแตกต่าง