Page 207 - นิตยสารดุลพาห เล่มที่ ๑-๒๕๖๑-กฎหมายฯ
P. 207

´ØžÒË





                       ความยุติธรรมกับความรูสึกเปนเจาของ (endowment effect) และการ

              หลีกเลี่ยงความสูญเสีย (loss aversion)


                       ในหนังสือเรื่อง Misbehaving ศาสตราจารยเธเลอรเลาถึงการทดลองคลาสสิก
              ของตนและคณะที่ถูกนําไปทําซํ้าครั้งแลวครั้งเลา และก็พิสูจนชัดเจนทุกทีไปวาคนเรายึดติด
              กับสิ่งที่ตนครอบครองไดในฉับพลันทันที และจะไมยอมปลอยมือจาก “ของหวง” นั้น

              ไปไดงายๆ

                                                  ๑๔
                       ในการทดลองเรื่อง “แกวกาแฟ”  ผูรวมการทดลองที่สามารถทําการซื้อขายเหรียญ
              (ซึ่งถูกกําหนดมูลคาแทนเงินสด) ไดอยางมีเหตุผลตามหลักเศรษฐศาสตรในการทดลอง

              กอนหนานั้น มาในครั้งนี้ไดรับแจกแกวกาแฟแบบสุม ผูไดรับแกวกาแฟจะเปนผูขายแกวนั้น
              สวนคนอื่นๆ เปนผูซื้อ เมื่อมีการเปดตลาดใหซื้อขายกัน ปรากฏวาผูมีแกวกาแฟอยูกับตัว
              ไมคอยอยากขาย สวนคนซื้อก็ไมกระตือรือรนนัก ทําใหตลาดการซื้อขายแกวกาแฟซบเซา

              ชางผิดไปจากบรรยากาศการซื้อขายเหรียญกอนหนานั้นลิบลับ

                       สาเหตุของ “ความไรเหตุผล” เชนนี้มาจากความรูสึกเปนเจาเขาเจาของที่เกิดขึ้น

              ไดอยางรวดเร็ว แมจะเพียงไมกี่วินาทีใหหลังจากการไดรับสิ่งของเชนแกวกาแฟ และเมื่อเรา

              รูสึกวาเราไดอะไรมาแลว เนื่องจากสมองของเราเกลียดกลัวการสูญเสีย เราจึงมักไมคอย
              อยากจะปลอยมือจากสิ่งของที่กลายเปนของหวงไปแลว และอาการเกลียดกลัวการสูญเสีย
              นี่เองที่ทําใหเรามักจะหลีกเลี่ยงความเสี่ยงหรือการสูญเสีย และทําใหเรามักประสบ

              “ความเฉื่อยเนือย” (inertia) ตอความเปลี่ยนแปลงอยูเสมอ แมวาความเปลี่ยนแปลงนั้น

              จะเปนสิ่งดี ซึ่งปรากฏการณเฉื่อยหรือกระทั่งตอตานความเปลี่ยนแปลงนั้นมีที่มาจาก
              “อคติไมอยากเปลี่ยนแปลง” (status quo bias) ซึ่งก็มีรากฐานมาจากการหลีกเลี่ยง
              ความสูญเสียในระบบคิดของเรานั่นเอง

                       เมื่อสมองของเรายึดติด หวงของ และไมชอบความสูญเสียเชนนี้ จึงไมนาแปลกใจ
              วาขาวการลดเงินเดือนเพราะเศรษฐกิจไมดี หรือการขึ้นราคาสินคาตามอุปสงคหรือความ

              ตองการที่พุงสูงขึ้น (ซึ่ง “มีเหตุผล” ตามหลักเศรษฐศาสตร) จึงเปนขาวที่คนสวนใหญ

              รับไมคอยได และหลายคนมองวาไมเปนธรรมหรือขูดรีดเสียดวยซํ้า ที่วาไมเปนธรรมก็เพราะ

              ñô.  Í‹Ò¹ÃÒÂÅÐàÍÕ´䴌㹠Daniel Kahneman, Jack L. Knetsch, and Richard H. Thaler, “Anomalies :
                  The Endowment Effect, Loss Aversion, and Status Quo Bias,” Journal of Economic

                  Perspectives 5, no.1 (1991) : 193 - 206.


              ๑๙๖                                                             เลมที่ ๑ ปที่ ๖๕
   202   203   204   205   206   207   208   209   210   211   212