Page 145 - Thesis PhD Anger by Chaichana
P. 145
๑๒๖
- จิตเกิดความอาฆาต ความขัดเคืองใจ ความกระทบกระทั่งใจ ความแค้นใจ ความ
เคืองใจ ความขุ่นเคืองใจ ความพล่านไปด้วยโทสะ จิตประทุษร้าย จิตมุ่งร้าย ความขุ่นจิต ความไม่แช่ม
ชื่นแห่งจิต
๗) โทษของความโกรธ ในโกธนสูตร ได้กล่าวถึง โทษของความโกรธไว้ ๗ ประการ คือ
๑) ผู้โกรธบ่อยย่อมเกิดผิวพรรนทรามเพราะใจที่ขุ่นมัว ๒) ผู้โกรธบ่อยย่อมมีความทุกข์ครอบงำใจ ๓)
ผู้โกรธบ่อยทำสิ่งใดไม่ค่อยเจริญ ๔) ผู้โกรธบ่อยมักเสื่อมจากทรัพย์ ๕) ผู้โกรธบ่อยมักเสื่อมจากยศ ๖)
ผู้โกรธบ่อยย่อมขาดมิตรเพราะบุคลต่างๆจะไม่อยากอยู่ใกล้ ๗) ผู้โกรธบ่อยย่อมมักทำความผิดได้
รุนแรง อยู่ในชาติปัจจุบันย่อมเดือดร้อนกายใจ เมื่อตายไปย่อมมีทุกคติเป็นที่หมาย
นอกจากนี้ ผู้วิจัยได้แบ่งโทษของความโกรธออกเป็น ๓ ลักษณะ คือ ทางกาย ทางวาจา
และทางใจ มีรายละเอียดดังนี้
๑) โทษของความโกรธทางกาย เมื่อบุคคลผู้มีความโกรธเกิดขึ้นแล้วจะ ก่อให้เกิดโทษ
ทางกาย คือ ย่อมประพฤติทุจริตทางกาย ก่อทุกข์ให้แก่ผู้อื่นด้วยการเบียดเบียน จองจำทำให้เสีย
ทรัพย์ การลักทรัพย์ การฆ่าผู้อื่นและฆ่าตนเอง ความโกรธเกิดขึ้นแล้วย่อมทำให้เป็นคนมืดบอดด้วย
สติปัญญาให้รู้จักเหตุและผลหลังจากตายแล้วเขาจึงไปเกิดในอบาย ทุคติ วินิบาต นรก
๒) โทษของความโกรธทางวาจา เมื่อบุคคลผู้มีความโกรธเกิดขึ้นแล้วจะ ก่อให้เกิดโทษ
ี
่
็
ุ
ู
ุ
ทางวาจา ๔ ประการ คอ มสาวาท (พดเทจ) ปิสณาวาจา (การพดสอเสยด) ผรุสวาจา (พดคำหยาบ) และ
ื
ู
ู
สัมผัปปลาปวาจา (การพูดไร้สาระ) หากมีเจตนาที่จะทำให้ผู้อื่นเสียชื่อเสียง หรือเจตนาที่จะให้ถูก
เหยียดหยาม เป็นต้น เกิดจากโทสมูลจิต คนส่วนใหญ่คิดว่าอาวุธคือ มีด ปืน ระเบิด เป็นต้น แต่ลืมไป
ว่าลิ้นเป็นอาวุธทำให้เจ็บปวดใจมากเพราะวจีทุจริตทำความเดือดร้อนอย่างใหญ่หลวงในโลก ทำให้
เกิดความแตกแยกในกลุ่มคนต่างๆ ในหมู่พระสงฆ์สมัยพุทธกาล ทำคนให้คิดฆ่าตัวตาย ในสังคม
ปัจจุบันเรียกว่า การกลั่นแกล้งที่แสดงออกด้วยคำพูดเกิดคดี (Bully) สำหรับผู้ที่กล่าววจีทุจริตย่อมทำ
ุ
ร้ายตนเองเพราะขณะนั้นสะสมอกศลกรรมซึ่งเป็นปัจจัยให้เกิดอกุศลวิบากต่อไป
๓) โทษของความโกรธทางใจ เมื่อบุคคลผู้มีความโกรธเกิดขึ้นแล้วทางใจแล้วจะมีเจตนา
เบียดเบียนหรือจ้องทำร้ายผู้อื่น ผูกพยาบาท อาฆาต จองเวร ความโกรธเป็นเหมือนไฟที่เผาทุกอย่าง
และย้อนมาเผาตนเองให้มอดไหม้ บุคคลผู้ถูกความโกรธครอบงำแล้วย่อมเป็น ทุกข์ในชีวิตปัจจุบัน
ปลายทางของชีวิตต้องตกสู่อบายภูมิ ดังนั้น ความโกรธทำให้ผู้โกรธเป็นทุกข์ทั้ง ในปัจจุบันและใน
อนาคตกาล
จากการศึกษาข้อมูลพื้นฐานของความโกรธทางพระพุทธศาสนา ได้แก่ ความหมายของ
ความโกรธ คุณลักษณะของความโกรธ สาเหตุและปัจจัยที่สนับสนุนให้เกิดความโกรธ ลำดับขั้นของ
