Page 230 - Maket 17-11_merged

BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

các hệ thống canh tác: Vườn-Ao-Chuồng; xen canh, gối vụ. Các hợp phần cấu thành của
vòng tròn sản xuất nông nghiệp tuần hoàn hiện nay đang được khai thác và ứng dụng,
tuy nhiên chưa hiệu qủa như mong muốn, nên tiềm năng còn rất lớn. Có thể phân loại
các yếu tố trong hệ thống sản xuất tuần hoàn nông nghiệp bao gồm:
Thứ nhất, tuần hoàn chất hữu cơ

Chất hữu cơ là yếu tố cấu thành quan trọng nhất của độ phì nhiêu đất. Không có
chất hữu cơ, không thể gọi là đất. Chất hữu cơ cũng là nguồn các bon để cây trồng quang
hợp, tạo năng suất, do vậy cân bằng hữu cơ có vai trò đặc biệt.

Chất hữu cơ trong đất bao gồm các sản phẩm phân giải ở mức độ khác nhau của các
vật liệu hữu cơ từ cây trồng, vật nuôi, vi sinh vật. Chất hữu cơ luôn luôn chịu tác động
của hai quá trình xảy ra đồng thời là quá trình mùn hóa (tạo nên các hợp chất mùn cao
phân tử) và quá trình khoáng hóa. Trong điều kiện khí hậu nhiệt đới ẩm như ở Việt Nam
(nhiệt độ cao và lượng mưa lớn) thì quá trình khoáng hóa là chủ đạo, chiếm ưu thế, trong
khi ở vùng ôn đới (nhiệt độ và độ ẩm thấp) thì quá trình mùn hóa lại chiếm ưu thế. Do
vậy, việc ổn định được hàm lượng chất hữu cơ trong đất là nhiệm vụ hàng đầu của các
nhà thổ nhưỡng
Thứ hai, tuần hoàn chất dinh dưỡng

Có một định luật rất phổ biến trong trồng trọt là “Định luật trả lại”, do nhà hóa học
Justus von Liebig (Đức) và Johsep Boussingaut (Pháp) nêu ra vào cuối thế kỷ 19 với nội
dung cơ bản là: “Để cho đất khỏi bị kiệt màu, cần trả lại cho đất tất cả những nguyên tố
mà cây trồng lấy đi theo sản phẩm thu hoạch”. Định luật này mở đường cho phát triển
và sử dụng phân hóa học.
Hiện tại, việc trả lại các chất dinh dưỡng chủ yếu từ phân bón hóa học. Tuy nhiên,
loại phân bón này chỉ có thể cung cấp cho cây trồng chủ yếu là các yếu tố đa lượng, một
phần trung lượng, còn hầu hết các yếu tố vi lượng đều không được trả lại. Như vậy, đất
sẽ dần mất cân đối với nhiều yếu tố dinh dưỡng, làm chúng thoái hóa dần, Do vậy, việc
trả lại tối đa phụ phẩm trồng trọt cho chính những mảnh ruộng gieo trồng chúng sẽ góp
phần quan trọng trong việc cân đối dinh dưỡng trong hệ thống đât-cây.
Thứ ba, tuần hoàn nước

Nước là yếu tố có vai trò quyết định trong sản xuất và đời sông, trong đó có nông
nghiệp. Như đã nêu ở phần sản xuất thông minh với tài nguyên, chỉ có dưới 30% lượng
nước nội sinh, còn an ninh nguồn nước xếp hạng cuối trong các nước ASEAN. Do vậy
ngoài việc tạo nguồn nước rất quan trọng. Hiện nay, công nghệ tuần hoàn nước chưa
được áp dụng rộng rãi trong nông nghiệp, song với nguồn nước hạn chế nhưng lại đang
còn sử dụng còn rất lãng phí. Những công nghệ sản xuất có tuần hoàn nước tuy còn ở

228