Page 107 - حقوق مشاورين املاک39
P. 107
.2شرط نتیجه :آن است که تحقق امری در خارج شرط شود؛ مانند اینکه کسی در عقد شرط کند هرگاه
تمام پول را به مشتری رد کند از طرف مشتری وکیل است که مال مورد معامله را به خودش منتقل کند.
.3شرط فعل اثباتا یا نفیا :آن است که اقدام یا عدم اقدام به فعلی بر یکی از متعاملین یا بر شخص
خارجی شرط شود .کسی که ملزم به انجام شرط شده است باید آن را انجام و در صورت تخلف
طرف معامله میتواند به حاکم رجوع نموده تقاضای اجبار به وفای شرط بنماید .هرگاه فعلی در ضمن
عقد شرط شود و اجبار ملتزم به انجام آن غیر مقدور ولی انجام آن به وسیله شخص دیگری مقدور
باشد حاکم می تواند به خرج ملتزم موجبات انجام آن فعل را فراهم کند هرگاه اجبار مشروط علیه
برای انجام فعل مشروط ممکن نباشد و فعل مشروط هم از جمله اعمالی نباشد که دیگری بتواند از
جانب او واقع سازد ،طرف مقابل حق فسخ معامله را خواهد داشت.
.21فسخ
گاهی در یک قرارداد لازم یعنی قراردادی که هیچ کدام از طرفین نمی توانند آن را برهم بزنند ،حق فسخ
پیش بینی می شود و بدین ترتیب به یک طرف اجازه یا اختیار داده می شود که قراردادی را که برای
طرفین لازم الاجراست با شرایطی برهم بزند به این اختیار اصطلاحا خیار فسخ گفته می شود .در قانون
مدنی از ده نوع خیار نام برده شده است ،برای مثال اگر کسی اتومبیلی را خریداری کند و بعدا مشخص
شود که اتومبیل قبلا تصادفی بوده است می تواند به دلیل خیار عیب آن معامله را یک طرفه برهم
بزند .نکته مهم در مورد حق فسخ این است که شخصی که حق فسخ دارد باید پس از اطلاع از ایراد
معامله یا شرایطی که خیار فسخ برای وی ایجاد شده فورا قصد خود را مبنی بر فسخ قرارداد به طرف
مقابل اطلاع بدهد.
.22اقاله
چنانچه طرفین بعد از تنظیم مبایعه نامه با رضایت قصد برهم زدن معامله را داشته باشند ،در اصطلاح
اقاله با تفاسخ گویند فرضا شخصی مغازه خود را به دیگری بفروشد ولی پس از چند روز با مذاکره با
خریدار و جلب رضایت او هر دو توافق کنند که معامله را برهم بزنند .این توافق را در برهم زدن معامله
که به صورت دو طرفه است اقاله یا تفاسخ می گویند.
.23خيارات
خیارات جمع خیار است و در اصطلاح حقوقی به معنی اختیار برهم زدن عقد و قرارداد است هر یک از
خیارات بعد از فوت به وارث منتقل می شود .سقوط تمام یا بعضی از خیارات را در ضمن عقد شرط
نمود .ممکن است تمام انواع خیارات در معاملات شرط شود مگر خیار مجلس و حیوان و تاخیر ثمن
که مخصوص بیع است.
برخی از خیاراتی که در قانون مدنی آمده است از این قرارند :
23-1خیار مجلس
یعنی هر یک از متبایعین بعد از عقد في المجلس و مادام که متفرق نشده اند ،اختیار فسخ معامله را دارند.
23-2خیار شرط
در عقد بیع ممکن است شرط شود که در مدت معین برای بایع یا مشتری یا هر دو یا شخص خارجی
اختیار فسخ معامله باشد اگر ابتدای مدت خیار ذکر نشده باشد ،ابتدای آن از تاریخ عقد محسوب است
و گرنه تابع قرارداد متعاملین است .اگر برای خیار شرط ،مدت معین نشده باشد هم شرط خیار و هم
بیع باطل است.
95
