Page 118 - Neşide Dergisi 5.Sayı E-Book

Kaynak: Yılmaz Özakpınar, Son Dönem Türk Fikir Adamı ve Sosyal Bilimci, TDV Ansiklopedisi.

8
vasıdır.” Ancak Turhan’ın burada kastettiği eği- yeni bir siyasi safhaya ulaşıldığını, bunun ekono-
tim İlköğretim Seferberliğinde olduğu gibi genel mik gelişmeye dönüşmesi için bilhassa genel bir
toplum kitlelerini eğitmek değil, bilim ve bilim- zihniyet değişmesiyle desteklenmesi, beslenmesi
sel zihniyete sahip birinci sınıf bilim adamları ve gerektiğini ifade eder. Ona göre, “Siyasi sahada
uzman kadrolar yetiştirmeyi ifade etmektedir. başlayan bu büyük hamle zirai, sınaî, iktisadi ve
Bu da ancak çağın gereklerine uygun üniversite bilhassa ilmi ve fikri gelişmeyle takviye edilmezse
ve araştırma merkezleriyle kazanılabilir. İlköğre- er geç duraklamaya mahkûmdur.” Bu da eği-
10
timi yaygınlaştırmak sadece okur-yazar sayısını timle olacaktır. Turhan’ın Batılılaşma görüşleri ve
artırır. Memleketin okur-yazar sayısını artırmaya önerileri açısından üzerinde durulması gereken
değil gerçek anlamda bilim adamlarına ve uz- kitap, 1950’li yıllardaki modernleşme kuramları-
man kadrolara ihtiyacı vardır. Turhan, özellikle nın “ilerleme” ve “kalkınma” söylemlerini yansıt-
“ilköğretim seferberliği” ve “okuma-yazma se- ması açısından son derece önemlidir. Turhan’ın
ferberliğine” karşı ciddi bir karşı duruş gösterir. bu kitabında Batılılaşma ile ekonomik kalkınma
Turhan için önemli olan herkesin okuma-yazma aynı anlamda kullanılmaktadır. Kitabın yazılış ta-
öğrenmesi değil, seçkin bilim adamı ve uzman rihi Türkiye’de “modernleşme”, “azgelişmişlik” ve
yetiştirilmesidir. Eğitim-öğretim “aşağıdan yuka- “bağımlılık” kuramlarının yoğun olarak tartışıldığı
11
rıya doğru” değil, “yukarıdan aşağıya doğru” ör- döneme denk gelmektedir. Yine bu dönem, Batı
gütlenmelidir. Eğitimin temel amacı da aydın ye- medeniyetinin ve üstünlüğünün vurgulanmasının
tiştirmek değil -aydınların sayısını artırmanın bir itiraza uğramadığı bir dönemdir. Bu durum bize
önemi yoktur- birinci sınıf bilim adamı ve uzman Turhan’ın dünyada ve ülkemizde gittikçe yaygın-
yetiştirmektir. Bir anlamda Demokrat Parti’ye yol laşan Amerikan sosyal bilim anlayışının yanında,
gösterme ve eğitim politikalarını etkileme ama- siyasal ve toplumsal konjonktürün etkisi altında
9
cı taşıyan kitapta Milli Eğitim Bakanlığı örgütü kaldığını göstermektedir. Kıta Avrupa’sı merkezli
de eleştirilir. Turhan, Çok Partili dönemle birlikte eğitim yaklaşımı yerine Anglo-Sakson tarzı eğitim
8 Mümtaz Turhan, Garplılaşmanın Neresindeyiz, Bütün Eserleri -I, Yağmur Yayınevi, İstanbul, 1980, s. 204.
9 H. Bayram Kaçmazoğlu, Türk Sosyoloji Tarihi Üzerine Araştırmalar, Birey Yayıncılık, 1999, s. 115, 157.
10 Mümtaz Turhan, Garplılaşmanın Neresindeyiz, Bütün Eserleri -I, Yağmur Yayınevi, İstanbul, 1980, s. 11-12.
11 Mehmet Aygün, Mümtaz Turhan ve Batılılaşma Tartışmaları, Doğu Kitabevi, İstanbul 2013.

116