Page 22 - 09153309_okumakulturu_kulturveedebiyatbulteni

KÖKLERİN İZİNDE: AHİLİK KÜLTÜRÜ / VESSELAM GAZETESİ ÖZEL SAYI 3 AHİLİK KÜLTÜRÜ

Ahilik Teşkilat Yapısı ve İşleyişi

Büyük Meclis Ahi Birliklerine Üye Seçimi
Esnaf teşkilatlarının en yüksek ve en yetkili üst organıdır. Bir Ahi Birliklerinin koyduğu kural gereği, yönetime
yerleşim birimindeki bütün esnaf liderlerinin toplanmasıyla alınanlar seçimle göreve başlarlardı. Görevin istediği
meydana gelir. Bu meclis kendi içinden seçtiği ve adına “Ahi şartlar dışında başka bir şey aranmazdı. Bu sayede
Baba Vekili” denen başkan tarafından yönetilirdi. Muhtelif yönetim, kimsenin tekeline verilmezdi.
esnaf arasında koordine ve dayanışma sağlayan büyük
meclisin başlıca görevleri şu şekilde sıralanabilmektedir Bir esnaf koluna ait seçimlerde sadece o esnaf koluna
1. Esnaf liderlerinin esnafa karşı olan tutum ve davranışlarını bağlı usta üyeler oy kullanabilirlerdi. Seçimler, “Esnaf
izlemek, Lideri” ve “Yönetim Kurulu” seçimi olarak iki aşamada
2.Esnaf kolları idare kurullarının düzenli toplanıp gerçekleştirilirdi.
toplanmadıklarını gözetlemek,
3.Esnaf kolu idare kurullarınca verilen cezaları incelemek, Esnaf lideri seçimlerinde aday olacaklarda şu şartlar
uygun olanları onaylamak, uygulamaları denetlemek, aranmaktaydı:
4.Esnaf liderlerinin yıllık hesaplarını incelemek, uygun 1. En az üç usta yetiştirmiş olmak,
olanlarını onaylamak, usulsüzlük var ise bunlar hakkında 2. Meslek kolunda usta olarak çalışıyor olmak.
gerekli işlemi yapmak, 3. İyi hali bulunmak ve mahkûmiyeti olmamak.
5. Hakkında şikâyet bulunan esnaf liderleri ile ilgili araştırma
yapmak, bunların görevlerini kötüye kullanıp Yönetim Kurulu üyeliğine seçilebilme şartları ise
kullanmadıklarını incelemek, gerekirse suç işleyenlerin şöyleydi En az beş yıldır usta olarak çalışıyor olmak, İyi
görevine son vermek, hali bulunmak ve mahkûmiyeti olmaması
6. Esnaf ile ilgili konularda hükümet yetkilileriyle görüşüp gerekmekteydi.
meselelerin çözüme kavuşturulmasını sağlamak.
Esnaf Lideri'nin Görevleri
Büyük Meclis her ayın en son Cuma gününde toplanır ve 1.Esnafın mesleki problemlerini halletmek
gündemindeki konuları görüşürdü. 2.Esnaf orta sandığını idare etmek
3.Birliğe ait olan binaların bakımını yaptırmak ve
Üyelik bunları kiraya vermek veya teşkilat amaçlarına uygun
Ahilik Teşkilat üyeliğine kabul iki aşamada kullanmak
gerçekleşmektedir. İlk aşamada, birliğe girmek isteyen kişi 4.Davetçi, çeşmeci, bekçi, duacı gibi teşkilat
müracaat eder. Bu kişiye talip denir. İkinci aşamada talipte görevlilerini işe almak, maaşlarını ödemek, gerektiğinde
aranılan özellikler titizlikle incelenir. Falcılar, kasaplar, işine son vermek
cerrahlar, sarhoşlar, iftiracılar, avcılar gibi kişiler, girmek 5.Esnafın mesleki ve hususi hayatındaki tutum ve
istediği mesleğin konumuna uygun düşmeyenler birliğe kabul davranışlarını takip etmek
edilmezlerdir. 6.Usta, kalfa, yamak ve çırak törenleri düzenlemek
7.Yönetim kurulu toplantılarına katılmak
Başvurusu ahlâk ve terbiyesi üzerinde yapılan inceleme 8.Esnafı toplantıya çağırmak
olumlu bulunursa üyeliğe törenle kabul edilirlerdi. Bu 9.Mensubu bulunduğu esnaf kolunu temsilen büyük
teşkilatın üyeleri dahili ve harici olmak üzere iki türlüydü. meclis toplantılarına katılmak.
Fiilen çalışan yamaklar, çıraklar, kalfalar ve ustalar teşkilatın
dâhili üyeleriydiler. Teşkilat üyesi iken herhangi bir sebeple Bu müesseseye sadece esnaf, sanatkâr ve meslek sahibi
fiilen çalışamayacak hale gelen emekliler, güçsüzler, sakat ve kişilerin kabul edilmesi ve bu kişilerin Müslüman
hastalar ise harici üyeler. olması birliğin temel ilkeleri olmuştur. Fakat bazı
fütüvvetnamelerden anlaşıldığı kadarıyla zaman zaman
Emekliler, engelli ve hastalıktan dolayı çalışamayan üyeler kadılar, müderrisler, hatipler, hükümdarlar ve emirler de
esnaf sandığından maddi yardım alırlardı. teşkilata girip üye olmuşlardır.

SAYFA 22

Karşıyaka Hacı Fatma Bodur Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Tarih Bülteni