Page 43 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

A. Podstawowe pojęcia

UWAGI
1. Jeśli pytanie nie rozpoczyna się wyrazem pytającym, a podmiotem nie jest ani zaimek
osobowy, ani żaden z zaimków ce czy on, podmiot umieszczamy przed orzeczeniem
1
i powtarzamy go po nim, używając odpowiedniego zaimka osobowego :
L’accusée dit-elle la vérité ?
Tout est-il prêt ?

2. Jeśli pytanie rozpoczyna się wyrazem pytającym nie będącym ani orzecznikiem, ani
dopełnieniem bliższym, a podmiotem nie jest ani zaimek osobowy, ani też ce czy on, inwersja
jest fakultatywna.
Où conduit ce chemin ? Où ce chemin conduit-il ?
Comment va votre mère ? Comment votre mère va-t-elle ?

Podmiot poprzedzony wyrazem pourquoi ulega inwersji złożonej:
Pourquoi le café empêche-t-il de dormir ?
3. Nie stosuje się nigdy inwersji podmiotu w pytaniu rozpoczynającym się od est-ce que:
Est-ce que j’écris mal ? (Molière)
Est-ce que ma cause est injuste ou douteuse ? (jw.)

o
3 W niektórych zdaniach w trybie subjonctif, wyrażających życzenie, przypuszczenie,
opozycję, czas:
Puissiez-vous réussir ! Vive le roi ! Soit le triangle ABC.
Tombe sur moi le ciel pourvu que je me venge ! (P. Corneille)
Vienne la nuit sonne l’heure. (G. Apollinaire)

o
4 W większości zdań wtrąconych:
Mon ami, lui dit Taor, garde cet argent, il te sera utile pour ton voyage. (M. Tournier)
o
5 W zdaniach, w których orzecznik występuje na początku zdania:
Rude est la couche et lente l’ombre au soleil cru du sang versé. (H. Juin)

Inwersja fakultatywna
Podmiot może być umieszczony po orzeczeniu:
o
1 W zdaniach rozpoczynających się od à peine, aussi, aussi bien, ainsi, au moins, du
moins, en vain, vainement, peut-être, sans doute:
À peine est-il hors de son lit, à peine il est hors du lit. (Akademia Francuska)

UWAGA
Jeżeli podmiot nie jest wyrażony przez zaimek osobowy lub też ce czy on, umieszczamy go
przed orzeczeniem i powtarzamy po nim w formie zaimka osobowego:
À peine le soleil était-il levé, à peine le soleil était levé. (Akademia Francuska)
o
2 W zdaniach względnych, jeśli podmiot nie jest wyrażony zaimkiem osobowym ani
żadnym z zaimków ce, on:
Les efforts que ce travail vous demandera, … que vous demandera ce travail.

1. W podręcznikach do nauki języka francuskiego zjawisko to nazywane jest zwykle inwersją złożoną (przyp. tłum.)

43