Page 45 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

A. Podstawowe pojęcia

o
1 Dopełnienie
48 Dopełnienie bliższe (complément d’objet direct)
Dopełnienie bliższe to wyraz lub grupa wyrazów, które łączą się z czasownikiem bez
użycia przyimka. Uzupełniają jego znaczenie, informując o zakresie oddziaływania
danej czynności; oznaczają osobę lub przedmiot, których bezpośrednio dotyczy
działanie podmiotu:

podmiot czasownik dopełnienie
(wykonawca czynności) przechodni bliższe
Le bûcheron abat un chêne

Jérôme achète un livre

J’ aime ma mère

Julie prend son livre

UWAGI
1. Przez pojęcie dopełnienia należy rozumieć wszystko, co nie daje się wyraźnie określić jako
okoliczność lub wykonawca czynności. W poniższych zdaniach mamy więc do czynienia
z dopełnieniami bliższymi:
Le chien conduit l’aveugle. (Pies prowadzi niewidomego.)
J’habite cette maison.
2. Bezokolicznik w funkcji dopełnienia bliższego bywa wprowadzany za pomocą przyimków
à lub de, pozbawionych sprecyzowanego znaczenia (prépositions vides):

J’ commence à lire

Le code de la route interdit de conduire en état d’ivresse

Dla porównania:
J’ aime la lecture

Le code de la route interdit la conduite en état d’ivresse

3. W takich zdaniach, jak: Je bois du vin, de la bière, de l’eau; je mange des épinards; il n’a pas de
pain, mamy do czynienia ze szczególnym rodzajem dopełnienia, tj. dopełnieniem cząstkowym.
De nie może być tu traktowane jak przyimek: ściągnięte z rodzajnikami le, la, l’, les tworzy rodzajniki
cząstkowe du, de la, de l’, des; użyte samodzielnie, jak w przykładzie: il n’a pas de pain, j’ai mangé
de bonnes noix, pełni funcję rodzajnika cząstkowego lub nieokreślonego.

49 Aby rozpoznać dopełnienie bliższe, stawiamy pytania: qui ? quoi ? (kogo? co?/czego?):
J’aime ma mère; j’aime qui ? ma mère.
J’écoute une chanson; j’écoute quoi ? une chanson.

Warto zauważyć, iż dopełnienie bliższe staje się podmiotem po przekształceniu zdania
na stronę bierną:
Le berger garde les moutons. – Les moutons sont gardés par le berger.

45