Page 85 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

1. Rzeczownik

127 Wyrażenia skostniałe lub eliptyczne
Jeśli rzeczownik złożony jest wyrażeniem skostniałym lub eliptycznym, to żadna
z części składowych nie przyjmuje końcówki liczby mnogiej:
Des meurt-de-faim. Des pince-sans-rire.
Des on-dit. Des coq-à-l’âne. Des pur sang.
Piszemy jednak: des terre-pleins.

128 Wyrazy obcojęzyczne
Wyrazy obcojęzyczne w rzeczownikach złożonych pozostają nieodmienne:
Des mea-culpa. Des post-scriptum. Des vice-rois. Les mass-media.
Dopuszcza się jednak użycie form: des fac-similés, des orangs-outangs, des best-sellers.
Jeżeli pierwsza z części składowych zakończona jest na -o, pozostaje ona nieodmienna:
les Gallo-Romains, des électro-aimants.
Piszemy też: des tragi-comédies.

4. Liczba mnoga zapożyczeń Le pluriel des noms étrangers

129 Rzeczowniki zapożyczone z innych języków odmieniają się przez liczby zgodnie
z francuskimi zasadami gramatycznymi, szczególnie jeśli wskutek częstego użycia
weszły na stałe do języka francuskiego :
1
Des accessits. (Akademia Francuska) Des autodafés. (Akademia Francuska)
Des intérims, des salamis, des quotas.

130 a) Niektóre wyrazy łacińskie pozostają nieodmienne, w szczególności te należące do
języka liturgicznego:
Des duplicata, des errata, des Avé, des Gloria, des Pater, des Te Deum.
Akademia Francuska dopuszcza jednak formy:
Des Alléluias. Des bénédicités.

b) Dawniej liczbę mnogą rzeczowników pochodzenia włoskiego, takich jak soprano,
impresario, tworzono przez dodanie końcówki -i: des soprani, des impresarii.
Z czasem jednak końcówki te wyparła francuska końcówka liczby mnogiej. Dziś
piszemy: des sopranos, des imprésarios, des scénarios, des bravos, des lazzis (lub des
lazzi), des confettis, des sphaghettis.

c) Rzeczowniki pochodzenia angielskiego zakończone na -man z reguły tworzą
w liczbie mnogiej końcówkę -men:
Un gentleman, des gentlemen; un barman, des barmen (lub barmans); un cameraman,
des cameramen itd.
W rzeczownikach pochodzenia angielskiego zakończonych na -y w liczbie mnogiej
-y wymienia się niekiedy na -ies:
Une lady, des ladies; un whisky, des whiskies; un dandy, des dandies (lub des ladys, des
whiskys, des dandys).
Zawsze jednak używamy formy des jurys.

1. Nowe reguły ortograficzne (§ 511) odnoszą się również do liczby mnogiej zapożyczeń.
85