Page 11 - Сүхбаатар аймгийн бруцеллезын тандан судалгаа

оношлогоо, сэргийлэлтийн талаар нарийвчилсан судалгаа явуулж, тэдгээр омог

нь хэдийгээр ангилал зүйгээс хасагдаад байгаа ч B.abortus-ын 7-р амь хүрээ
болохыг нотлон, жагсаалтаас хасагдсан амь хүрээг “Нян судлаачдын” 53-р бага

хурлаар эргүүлэн тогтоолгож, омгийг лавлагааны санд нь оруулсан байна
(А.Ёндондорж., бусад). Иймд олон улсын бактерийн ангилалаас тэрхүү хасагдсан

B. abortus хэвшлийн 7 дугаар амь хүрээг дахин сэргээн бүртгэсэн байна [7,9,13].

2.2 Бруцеллезын тархалтын байдал

Бруцеллез тив, дэлхийн бүх улс оронд түргэн дэлгэрч хүн ардын эрүүл

мэнд, эдийн засагт ихээхэн хохирол учруулсаар байгаа юм. Бруцеллезыг дэлхий

нийтийн өвчин гэж нэрлэж болно. Аюулт зооноз өвчний талаар зохиогдсон олон
улсын анхдугаар бага хурлаар хэлэлцсэн бруцеллезын тойм мэдээллээс (1997)

үзэхэд Европын 24, Азийн 24 Америкийн 25, Африкийн 27, Далайн 5 бүгд 105 орон
мал, амьтны бруцеллезтой тэмцэх талаар өвөрмөц болон өвөрмөц бус арга

хэмжээ авч явуулдаг тухай дурдаад тэдний 58 нь мал сүргээ уул өвчнөөс
эрүүлжүүлсэн гэсэн нь бруцеллез ямар цар хүрээтэй тархсан болохыг илтгэх

баримт юм. Энэ судалгаанд хамрагдсан Ази тивийн 24 орныг авч үзэхэд Израйль,

Иордани, Арабын нэгдсэн вант улс үхэр сүргээ эрүүлжүүлж, 13 орон тархалт
багатай, харин Өмнөд Солонгос, Кувейт, Монгол, Оман, Шриланк, Турк зэрэг

оронд тархалт ихтэйг мэдээлжээ (А.Ёндондорж 2010) .

Манай орны хувьд бруцеллезын тархалтыг тогтоох зорилгоор 1949 онд 6
аймаг, Улаанбаатар хотын 7249 үхрийг шинжилсэнээс 909 нь эерэг буюу 12.5%

халдварлалттай байжээ. 1950-1956 оны түүвэр шинжилгээгээр 131372 үхэр
шинжлэгдсэнээс 9144 буюу 6.8%, 11273 бог малын 349 буюу 3% нь, 1958 онд

хийгдсэн хүний бруцеллезын түүвэр шинжилгээгээр хамрагдсан малчдын 37.3%,
Aмахны үйлдвэрийн ажилчдын 39.2%, аж үйлдвэрийн ажилчдын 24.5% нь

халдварлалттай байгааг тус бүр бруцеллезоор эерэг гарч байсныг малын гавьяат

эмч, дэд эрдэмтэн, дэд профессор Г.Дашням түүхчлэн бичжээ [3,13,19,20]. Дээрх
шинжилгээний дүн нь бруцеллезын халдварлалтыг улсын хэмжээнд тогтоож

тэмцэх арга хэмжээг хэрэгжүүлэх нь манай орны нийгэм, эдийн засгийн зайлшгүй
асуудал болсон бөгөөд тухайн үеийн ЭЗХТЗ-ийн гишүүн орны техник,

мэргэжилтний тусламж авч уг эпизоотитой эрчимтэй тэмцэх ажлыг 1966-1969 онд
зохион явуулсан байдаг. Тухайлбал: энэ хугацаанд жил бүр 18 отряд, 84-124 групп

ажиллуулж давхардсан тоогоор 14 сая мал, амьтдыг шинжилсэн бөгөөд 1966 оныг

11