Page 199 - ED 211
P. 199
เป็นเพียงผลพลอยได้โดยบังเอิญจากความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี แต่ภาวะอันตรายเหล่านี้
เป็นลักษณะเด่นของระบบเศรษฐกิจซึ่งยึดติดกับการเติบโตและขยายตัว โดยมุ่งให้
ความส าคัญแก่เทคโนโลยีระดับสูงอย่างไม่หยุดยั้งในการพยายามที่จะเพิ่มผลผลิต.....การ
อภิปรายถกเถียงที่เป็นจริงเกี่ยวกับ “วิกฤติการณ์พลังงาน” ใด ๆ ก็ดี ควรจะต้องเริ่มจาก
ญาณทัศนะที่กว้างไกลกว่านี้ เราจะต้องพิจารณาถึงมูลเหตุของการขาดแคลนพลังงานใน
ปัจจุบัน และความสัมพันธ์ที่ปัญหานี้เชื่อมโยงกับปัญหาวิกฤติอื่น ๆ ที่เราเผชิญอยู่ใน
ปัจจุบันด้วย.....สิ่งที่เราต้องการเพื่อเอาชนะวิกฤติการณ์ซึ่งเกิดจากปัญหาหลายด้านนี้ ไม่ใช่
อยู่ที่การแสวงหาพลังงานให้มากขึ้น แต่อยู่ที่การเปลี่ยนแปลงอย่างลึกซึ้งในทางคุณค่า
ทัศนคติ และวิถีทางการด าเนินชีวิต (คาปร้า. 2539ข: 231, 232, 238 และ 239)
การปฏิรูปการศึกษา
ความเป็นมา
ในความน า “การศึกษาเพื่อชีวิตและสังคม” ซึ่งเป็นรายงานฉบับสมบูรณ์ของคณะกรรมการ
วางพื้นฐานเพื่อปฏิรูปการศึกษา (2518: 3) ได้กล่าวถึงเหตุผลของการปฏิรูปการศึกษาครั้งแรกไว้อย่าง
น่าสนใจว่า
เป็นเวลาเกือบร้อยปีมาแล้ว ที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรง
วางรากฐานการศึกษาของไทยแบบใหม่ โดยได้ปฏิรูปจากการเรียนการสอนในวัด ในวัง
ในครัวเรือน มาเป็นการศึกษาในรูปโรงเรียนเพื่อให้ชาวไทยได้รับการศึกษากว้างขวางยิ่งขึ้น
กว่าเดิม นับแต่นั้นมา ความเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ทั้งภายในและภายนอกประเทศ ประกอบ
กับความก้าวหน้าอย่างรวดเร็วของศิลปวิทยาการ ได้ท าให้ประจักษ์ทั่วกันว่า การศึกษา
ของไทยไม่เหมาะสมกับกาลเวลายิ่งขึ้นทุกที จนกลายเป็นอุปสรรคส าคัญในการพัฒนา
ประเทศ ทั้ง ๆ ที่ได้มีความพยายามเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ หลายครั้งหลายคราวในรูปของ
การปรับปรุงโครงการการศึกษา และแผนการศึกษาแห่งชาติ นอกจากนี้ในช่วงเวลายี่สิบปี
ที่แล้วมา ก็ยังได้มีความพยายามที่จะเปลี่ยนแปลงเรื่องต่าง ๆ ที่เป็นองค์ประกอบส าคัญของ
การศึกษาหลายประการ อาทิเช่น การบริหารมหาวิทยาลัย และการทบทวนความเป็นมา
ของการศึกษาของไทย จนถึงความพยายามที่จะเสาะแสวงหาแนวทางใหม่ เป็นต้น ความ
พยายามเหล่านี้นับเป็นนิมิตดีของวงการศึกษาไทย ที่ได้สร้างบรรยากาศของการ
เปลี่ยนแปลงที่จะท าให้การศึกษามุ่งไปในแนวสนองตอบ สอดคล้อง และน าสังคมไทยได้ดี
ขึ้น กระนั้นก็ดี ความพยายามเหล่านี้ก็ยังเป็นแรงผลักดันที่ไม่แรงพอจนประสบผลตาม
ความคาดหมายนัก เพราะการเปลี่ยนแปลงเพียงบางเรื่องบางส่วนนั้นมิอาจแก้ปัญหา
การศึกษาได้ ซ้ าชี้ให้เห็นว่าถ้าจะมุ่งให้การศึกษามีบทบาทที่จะช่วยแก้ปัญหาสังคม
เอกสารประกอบการสอนรายวิชากระบวนทัศน์ทางการศึกษา พรใจ ลี่ทองอิน | 124
