Page 14 - วารสารสุขภาพ สำนักอนามัย ปีที่ 6 ฉบับที่ 1
P. 14
เติมใจ ใส่ยิ้ม
ผู้สูงวัยกับหลัก สุข สุข
ผู้สูงวัยกับหลัก 5 5
จุฑาทิพ วงษ์สุวรรณ
นักจิตวิทยาช�านาญการพิเศษ
กองสร้างเสริมสุขภาพ
ส�านักอนามัย กรุงเทพมหานคร
การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากรท�าให้สังคมไทยก้าวสู่สังคมผู้สูงอายุตั้งแต่ปี 2550 เป็นต้นมา
และการเจ็บป่วยในวัยสูงอายุพบว่าค่าใช้จ่ายในการดูแลรักษาสุขภาพสูงกว่าประชากรกลุ่มวัยอื่น
ขณะเดียวกันมีหลักฐานทางการแพทย์และงานวิจัยที่มีความเห็นว่าการส่งเสริมสุขภาพกายและสุขภาพจิต
สามารถชะลอความเสื่อมของร่างกายได้ดีกว่าการรักษาเมื่อพบความเจ็บป่วย
• กลุ่มติดสังคม เป็นกลุ่มผู้สูงอายุที่ช่วยเหลือ
ตนเองได้ดี ด�าเนินชีวิตในสังคมได้อิสระ สุขภาพทั่วไปดี
ไม่มีโรคเรื้อรัง หรือมีโรคเรื้อรัง 1 - 2 โรคที่ควบคุมโรคได้
• กลุ่มติดบ้าน เป็นกลุ่มผู้สูงอายุที่ช่วยเหลือ
ตนเองได้บ้างหรือต้องการความช่วยเหลือจากผู้อื่น
เพียงบางส่วน มีความจ�ากัดในการด�าเนินชีวิตในสังคม
• กลุ่มติดเตียง เป็นกลุ่มผู้สูงอายุที่ไม่สามารถ
ช่วยเหลือตนเองในกิจวัตรประจ�าวัน ต้องการความช่วยเหลือ
จากผู้อื่นในเรื่องการเคลื่อนย้าย
หลัก 5 สุข เป็นมิติความสุขของผู้สูงอายุ
เพื่อการปฏิบัติให้เกิดความสุข ได้แก่ สุขสบาย สุขสนุก
การบ่งชี้การมีสุขภาพดีของผู้สูงอายุ นอกเหนือ สุขสง่า สุขสว่าง และสุขสงบ ซึ่งแนวทางในการดูแล
จากการให้ความส�าคัญกับสุขภาพกายและการท�างาน ปฏิบัติ เพื่อความสุข มีการออกแบบให้เกิดความเหมาะสม
ของสมอง การประกอบกิจวัตรประจ�าวัน การเข้าถึง กับลักษณะสุขภาพและสังคมของผู้สูงอายุในแต่ละกลุ่ม
บริการต่างๆ และการมีสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม ประเด็น ดังนี้
ของสภาพจิตใจ อารมณ์ ความรู้สึก เป็นหัวใจหลักที่มีส่วน สุขสบาย - เป็นการดูแลสุขภาพร่างกาย ให้มี
ช่วยสนับสนุนให้ผู้สูงอายุมีสุขภาวะที่ดี การพัฒนา สมรรถภาพร่างกายแข็งแรง คล่องแคล่ว มีก�าลัง
สภาพจิตใจ ถ้าจะกล่าวให้เป็นรูปธรรม คือ ความสุข ตอบสนองต่อความต้องการได้ตามสภาพที่เป็นอยู่
เชิงจิตวิทยาที่ใช้เพื่อส่งเสริมสุขภาพ และป้องกันโรค มีสภาพแวดล้อมที่ส่งเสริมสุขภาพ ส�าหรับผู้สูงอายุ
ให้กับผู้สูงอายุที่ลูกหลานหรือผู้ดูแล รวมถึงผู้สูงอายุเอง กลุ่มติดสังคม คือการมีสุขภาพดีเช่นเดียวกับผู้มีสุขภาพดี
ควรใส่ใจ เพื่อการก้าวไปสู่สังคมผู้สูงวัยอย่างมีความสุข ทั่วไป ส่วนกลุ่มติดบ้าน และกลุ่มติดเตียง เป็นการดูแล
อย่างไรก็ตามผู้สูงอายุในปัจจุบันมีการแบ่งกลุ่ม สุขภาพร่างกายตามสภาพที่เป็นอยู่ มีเศรษฐกิจ หรือ
ตามลักษณะสุขภาพและสังคมของผู้สูงอายุ ซึ่งประกอบ ปัจจัยที่จ�าเป็นพอเพียง มีสภาพแวดล้อมที่ไม่ก่อให้เกิด
ไปด้วย อุบัติเหตุ
14 วารสารสุขภาพ
ส�านักอนามัย
