Page 30 - MODUL 1

luhúr budiné = kêlakuane bêcík/apík
lunyu ilaté = gunêmé méncla-ménclé
mati rågå = prihatin; tåpå, tirakat
mêdhót dalan = ora ditêrusaké
mogèl ilaté = mangan sing sarwa énak

C. Rura Basa (Tembung Salah Kaprah)
Tembung rura basa uga diarani tembung salah kaprah, tegese tembung
kang wis rusak utawa tembung kang wis salah nanging kebacut dinggo ing
masarakat.

Tembung salah kaprah iku tuladhane:
- adang sega : adang beras supaya dadi sega.
- mènèk krambil : mènèk wit krambil.
- nguleg sambel : nguleg lombok supaya dadi sambel.
- nulis layang : nulis kertas supaya dadi laying.
- nggodhog wédang : nggodhog banyu supaya dadi wedang.
- negor gedhang : negor wit gedhang.

D. Panyandra
Panyandra yaiku nggambarake sawijining barang/kahanan nganggo
tembung-tembung kang jumbuh lan trep. Umume panyandra kanggo
nggambarake kahanane alam, satriya, ratu, perangan awak, solah bawa, lsp,
lumrahe wujude pepindhan.

Tuladha panyandra
1) Candrane bancana alam
Akehe manungsa kang tumindak murang tata, ninggalake paugerane agama
lan bebrayan, ndadekake dukane Gusti kang Murbeng dumadi, katitik
saenggon-enggon dumadi banjir bandhang kang nyered manungsa padha
dadi bathang, lemah longsor tinemune korban padha pating dlosor, gunung
njeblug pratandha anane pageblug, lindhu sedina kaping pitu mangungsa
padha pating bilulu bingung bilulungan ngungsi gesang. Murkane Gusti
pranyata ngedab-edabi..... amung sakedheping netra banyune segara
munggah dharatan dadi tsunami nggulung isen-isening donya dadi warata
bumi, akeh korban kang padha mati, anak kelangan bapa biyunge, kaki
kelangan putune. Kabeh padha sambat...kabeh padha taubat... nanging Gusti
durung paring rohmat lamonta menungsane mentale esih bejad.

2) Candrane mangsa kala
a. Mangsa Kasa : Sotya murca saking embanan, tandhane kekayon
padha brindhil, gegodhongan padha gogrog.
b. Mangsa Karo : Bantala rengka. Tandhane lemah padha nela
c. Mangsa Katelu : Suta manut ing bapa. Tandhane tetuwuhan
bangsane uwi/gembili/lung-lungan padha mrambat ing lanjarane. Lsp.

30 BAHASA JAWA - SMA/MA - Kelas X Semester Genap