Page 20 - Safarova N., Safarov B. elektron darslik

Tottingeym 396 920 613 20,5 47,7 31,8 41,8 30,3 60,4
Xogland 252 142 471 29,1 16,4 54,5 19,4 9,4 18,5
Uolles 112 38 465 18,2 6,2 15,6 13,7 8,1 85,8

Xyuitt 140 95 156 35,8 24,3 39,9 47,7 15,6 80,6
Chesnokov 140 87 230 30,6 19,0 50,4 50,3 10,9 94,0
Chesnokov 200 148 665 19,7 14,6 65,7 6,1 3,0 5,9

1.4. Qumli va suvli muhitda tajribalar о‘tkazish texnikasi

Qumli muhit

Qumli muhitda tajribalar о‘tkazish uchun quyidagi material va asbob

anjomlar talab etiladi: kvars qum, kimyoviy toza tuzlar, texnokimyoviy va analitik

tarozilar, vegetatsiya idishlari, drenaj uchun 3-4 sm diametrli shag‘al yoki shisha

siniqlari, shisha naylar, doka, sirlangan tog‘ora, urug‘lar, urug‘larni undirib olish

uchun kyuvetalar va termostat, о‘lchov silindrlari, pipetkalar, qisqich,

sinch(karkas), qog‘oz xaltachalar.

Qumli muhitda tajribalar о‘tkazish texnikasi tuproqli muhitda о‘tkaziladigan

tajribalarga о‘xshash.

Qumni tayyorlash. Qumli muhit tajribalarida substrat vazifasini

zarrachalarining diametri 0,2-0,4 mm, tо‘la nam sig‘imi 25% bо‘lgan kvars qum

bajaradi. Qumning nam sig‘imi 26% dan oshib ketsa, yoki juda mayda qum

ishlatilsa, idishning quyi qismida anaerob sharoit yuzaga keladi va natijada

о‘simlikning ildiz tizimi yaxshi rivojlanmaydi. Chinni yoki oyna zavodlarida

ishlatiladigan qumlar tajriba talablariga tо‘la javob beradi.

Qum 0,5 mm teshikchali elakdan о‘tkaziladi, avval vodoprovod suvida keyin

distillangan suvda yuviladi, quritiladi va idishlarga solinadi.

Tajriba maqsadidan kelib chiqib, о‘ta toza qum ishlatish talab etilgan hollarda

qum avval kislotaga solinadi, sо‘ngra suvda yuvib quritiladi. Buning uchun shisha

idishga konsentrlangan HCl (1,19 zichlikdagi) quyiladi va ustiga qum solinadi.

Qum kislotada 3-5 kun turgach, 5-6 soat davomida kuchsiz nordon muhitgacha

(pH 6,7- 6,9) vodoprovod suvida, sо‘ngra 1-2 soat davomida, pH 7,0 bо‘lgunga

qadar distillangan suvda yuviladi va yaxshilab quritiladi.

20