Page 21 - Safarova N., Safarov B. elektron darslik

О‘ta toza qum ishlatish talab etiladigan hollarda, tarkibidagi silikat kislota va

organik moddalarni yо‘qotish uchun qum 400 darajali haroratda kuydiriladi.

Idishlarni tanlash va tayyorlash. Qumli muhit tajribalarida 20-30 sm

balandlikdagi plastmassa yoki shishadan tayyorlangan idishlardan foydalaniladi.

Qumda suvning kapillyar kо‘tarilishi tuproqqa nisbatan sust bо‘lgani bois baland

idishlar ishlatilmaydi.

Tajribadagi idishlar bir-biridan diametri bо‘yicha 0,5-1,0 sm, og‘irligi

bо‘yicha 100 g dan ziyod farq qilmasligi lozim.

Idishlar drenaj va shisha naylari bilan birgalikda yaxshilab yuviladi va

quritiladi. Shisha idishlar ichkarisidan bо‘yoq bilan qoplanmagan bо‘lsa, tuproq va

о‘simlik ildiz tizimini quyosh nuri va yorug‘ligidan saqlash uchun bir necha qavat

qalin qog‘oq yoki bо‘z gazlama bilan о‘raladi.

Keyin idishlarga shag‘al yoki shisha siniqlari va nay joylashtirilib, 1 g

aniqlikda bir xil og‘irlikka keltiriladi. Drenaj massasi idishdagi qum massasining

5% idan oshmasligi shart. Ishni boshlashdan oldin har bir idish uchun diametri

idish diametridan 4-5 sm katta bо‘lgan doka tayyorlab qо‘yiladi.

Idishlarning kattaligi yetishtiriladigan ekin turiga qarab tanlanadi. Donli, don-

dukkakli ekinlar, kо‘p yillik о‘tlar, piyoz, rediska kabi о‘simliklar uchun 4-8 kg

sig‘imli, 20 x 20 sm kattalikdagi, ildiz va tugunakmevalilar, karam, bodring kabi
о‘simliklar uchun esa 10-20 kg sig‘imli 25 x 25; 30 x 30 sm kattalikdagi

idishlardan foydalanish yaxshi natija beradi.
Oziq aralashmalarni tayyorlash. Oziq aralashmalarning tarkibi

yetishtiriladigan ekin turi va tajriba maqsadidan kelib chiqqan holda tanlanadi.
Aralashma tarkibidagi oziq moddalar о‘simliklar tomonidan oson

о‘zlashtiriladigan shaklda bо‘lishi, pH butun amal davri davomida ma’qul darajada

saqlanishi lozim. Tajriba natijalari oziq aralashmalarni tо‘g‘ri tanlash va

tayyorlashga kо‘p jihatdan bog‘liqdir.

Turli ekinlar uchun о‘ziga xos oziq aralashmalar ishlatiladi. Masalan, g‘о‘za

va handlavlagi ustida olib boriladigan tajribalarda M.A.Belousov aralashmalaridan

21