Page 55 - Safarova N., Safarov B. elektron darslik

kg tuproqqa 50 ml, 6 kg tuproqqa esa 300 ml suv quyish kerakligini hisoblab

topamiz.

Olingan tuproq sirlangan tog‘oraga solinadi va ustiga kerakli suv (300 ml)

quyilib, 3-5 daqiqa davomida yaxshilab aralashtiriladi va idishlarga solinadi.

Idishning pastki qismiga solinadigan tuproq (3-4 sm qalinlikdagi) qattiqroq

zichlanadi va uning ustiga qavatma-qavat tuproq solib, bir tekisda zichlab boriladi.

Tо‘g‘ri ish tutilgan holda, tortib olingan tuproqning idishdagi sathi idish

balandligidan 2-3 sm past bо‘ladi.

Idishlarga tо‘ldiriladigan tuproqning ma’qul namlikda bо‘lishiga erishish

muhim ahamiyatga ega. О‘ta nam tuproqlarni idishga solib, ustidan bosilganda

zichlashib qoladi va о‘simlik ildizlarining rivojlanishi qiyinlashadi. Quruq

tuproqlar esa yaxshi zichlanmaydi, sug‘orish jarayonida idish ichidagi tuproqning

«о‘pirilishi» sodir bо‘ladi. Tuproqning chо‘kishi paytida о‘simlik ildizlari uziladi,

qaysiki, ularning rivojlanishiga salbiy ta’sir kо‘rsatadi.

О‘g‘itlash. Vegetatsiya tajribalarida sanoat о‘g‘itlari bilan bir qatorda toza

kimyoviy tuzlardan ham foydalaniladi.

Kimyoviy toza tuzlar о‘z tarkibida ballast moddalarni kam miqdorda tutadi.

Tajriba maqsadiga zid kelmagan hollarda, masalan, tuproqning oziq elementlar

bilan ta’minlanganligini aniqlash, turli shakldagi о‘g‘itlar samaradorligini
о‘rganish, NPKni faqat fon sifatida qо‘llash va boshqa hollarda kimyoviy toza

tuzlarni qо‘llash mumkin.
Masalan, azotli-kaliyli о‘g‘it sifatida KNO 3 tuzidan foydalaniladi va bunda tuz

miqdori uning tarkibidagi kaliy miqdori asosida hisoblanadi. Tajriba tizimi
bо‘yicha yetishmaydigan azot miqdori NH 4NO 3 tuzini qо‘llash asosida tо‘ldiriladi.

Fosforli-kaliyli tuz sifatida KH 2PO 4+K 2HPO 4 aralashmasidan foydalaniladi va

bunda ular eritmasining pH ini tuproq eritmasining pH iga teng bо‘lishiga erishish

lozim. Fosforning dozasi tajriba tizimidagi miqdordan oshib ketmasligi uchun

kaliy fosfatning bir qismi natriy fosfat bilan almashtiriladi.

55