Page 40 - Raimbayeva G., Mirhayarova G. O'zbekiston tuproqlari va ularning evolyutsiyasi. elektron darslik

O‘rtacha Kul rang O‘rta
0
K14 eroziyaga Qiyalik 5 48 sarg‘ish qumoq 20
uchragan
K15 Yuvilib To‘q O‘rta
0
to‘plangan Tekislik 0,5 83 kulrang qumoq 32

Tuproqning pastki qatlamlari tomon solishtirma og‘irlik oshib boradi.
Sug‘oriladigan tipik bo‘z tuproqlarning hajm og‘irligi tuproqning haydalma
3
3
qatlamida 1,34-1,37 g/sm bo‘lib, pastki qatlamlarda 1,46-1,48 g/sm gacha
yetadi. Sug‘oriladigan tipik bo‘z tuproqlarning g‘ovakligi 49,07-50,18%
atrofida bo‘lishi kuzatildi. O‘rtacha eroziyaga uchragan tuproqda hajm og‘irlik
3
3
1,32-1,33 g/sm , solishtirma og‘irlik 2,66-2,67 g/sm , eroziya ta’sirida yuvilib
to‘plangan tuproqlarda hajm og‘irlik 1,40-1,42 g/sm atrofida ekanligi
3
aniqlandi. Solishtirma og‘irlik esa 2,67-2,69 g/sm .
3
Mexanik tarkibi o‘rta qumoq tuproqlardan iborat bo‘lib, kesmaning quyi
qatlamlarida turlichadir. Lyoss yotqiziqlarida shakllangan eroziyaga
uchramagan tipik bo‘z tuproqlarning mexanik tarkibi o‘rta qumoq. Neogen

yotqiziqlarida shakllangan eroziyaga uchramagan tipik bo‘z tuproqlarning
mexanik tarkibi og‘ir qumoq va yengil sozdan iborat.
6.2- jadval
Sug‘oriladigan tipik bo‘z tuproqlarning agrokimyoviy xossalari
Raimbaeva.G.Sh.ma’lumoti-1997y.
Kesma Chuqurlik Gumus umumiy, % CO2

sm % N R K % pH

K-12 0-15 1,89 0,160 0,170 1,90 6,40 7,10
Eroziyaga 15-27 1,73 0,150 0,160 1,80 7,35 7,12
uchramagan 27-46 1,60 0,146 0,140 1,70 7,04 7,15
46-59 0,65 0,060 0,130 1,60 7,48 7,20
59-81 0,41 0,038 0,110 1,40 8,54 7,25
81-145 0,15 0,010 0,100 1,20 9,26 7,25
K-14 0-13 1,38 0,080 0,142 1,80 8,60 7,20
O‘rtacha 13-45 1,03 0,070 0,134 1,70 8,80 7,20
eroziyaga 45-66 0,70 0,050 0,126 1,60 9,00 7,22
uchragan 66-82 0,28 0,040 0,120 1,50 9,11 7,25
82-102 0,16 0,036 0,116 1,40 9,12 7,35
102-125 0,10 0,024 0,100 1,10 9,14 7,40
K-15 0-17 1,91 0,182 0,180 2,00 7,40 7,10
Yuvilib 17-40 1,72 0,158 0,160 1,80 7,48 7,20
to‘plangan. 40-66 1,00 0,096 0,140 1,60 7,60 7,25
66-82 0,58 0,048 0,130 1,40 8,60 7,25
82-100 0,36 0,030 0,110 1,20 8,10 7,35
100-126 0,22 0,020 0,100 1,10 8,36 7,40

40