Page 30 - Saidova M. Diana Janibek qizi. Tuproq melioratsiyasi...elektron qo‘llanma 2024 (2)

S
M  ( П  m   A  n
)
K

BU YERDA:
3
M- sho‘r yuvish uchun sarflangan suv me’yori, m /ga;
P- tuzlardan tozalanishi kerak bo‘lgan tuproq qatlami uchun dala nam sig‘imi
3
(tuzlarni eritish uchun ketadigan suv miqdori), m /ga;
M- tuproqning shu qatlamidagi namlik miqdori, m /ga. Sho‘r yuvishdan oldin
3
chigit ekiladigan dalalarda 50% dala nam sig‘imidan, beda ekilgan yerlarda 30%
dala nam sig‘imidan;
3
S/k- tuzlarni siqib chiqarish uchun sarflanadigan suv miqdori, m /ga;
S- aniq tuproq qatlamidan yuvib chiqarilishi zarur bo‘lgan, hisoblangan xlor
miqdori, kg/ga;

K- suvning sho‘r yuvishdagi (xlorid bo‘yicha) ta’siri koeffitsienti, kg/ga (1m 3
suv uchun) (12-jadval);
A- tuproqning sho‘rini yuvish boshlanishidan ekin ekishgacha bo‘lgan davrda
3
tushgan yog‘ingarchilik miqdori, m /ga;
3
N- shu davrda bug‘lanishga sarf bo‘lgan suv miqdori, m /ga.

Tuproqdagi yuvib chiqariladigan tuz (xlor) miqdori quyidagicha hisoblanadi:

S  100 h (  Z 1 )  100
Z

Bu yerda:
s- yuvib chiqarilishi zarur bo‘lgan tuzning (xlor) miqdori, kg/ga;

H- xlor ioni yuvib chiqarilishi zarur bo‘lgan qatlam;
3
Α- tuproqning hajmiy massasi, g/sm , t/m ;
3
z-z 1- dastlabki (yuvishga qadar) va yuvilgandan so‘ng qoladigan tuzning
miqdori, og‘irlikka nisbatan % hisobida;
100- kg. Ni tonnaga aylantirish ko‘paytmasi.

S

N  10000 h   lg n
S 0
BU YERDA:
3
N- sho‘r yuvish me’yori, m /ga;
2
10000- 1 gektar maydonning yuzasi, m ;
H- hisobiy qatlam qalinligi, m;
Α- tuproqning tuz berish qobilyati koeffitsienti (13, 16 jadvallar);
Lg- logarifmik qiymat (14-jadval);
S n- Shoʻrlanishni aniqlash ma’lumotlari bo‘yicha sho‘r yuviladigan
qatlamdagi dastlabki tuz miqdori;