Page 32 - Saidova M. Diana Janibek qizi. Tuproq melioratsiyasi...elektron qo‘llanma 2024 (2)

7 , 1
N  10000  1 , 1 02 , 0  81  8262 м / га
3
3 , 0

Ko‘p yillik tekshirishlar natijasiga asoslanib, sho‘r yuvish me’yorlari
tuproqning sho‘rlanganlik darajasi, shoʻrlanish tiplari, mexanik tarkibi, suv
o‘tkazuvchanlik qobiliyatini hisobga olgan holda, nazariyot va amaliyot
tajribalarida tasdiqlangan V. R. Volobuev formulasi asosida aniqlangan, hozirda
eng maqbul me’yorlar hisoblangan ko‘rsatkichlari 16-jadvalda keltirilgan.
1 4 - j a d v a l
Sho‘r yuviladigan tuproqlarning mexanik tarkibi, sho‘rlanganlik tiplari,
darajasi va o‘zidan tuz chiqarish koeffitsientlarini hisobga olgan holda 0-100
3
sm qatlam uchun hisoblangan sho‘r yuvish me’yori, m /ga

Quruq qoldiq bo‘yicha 0- Tuzlar tarkibi bo‘yicha tuproqlar guruhi
100 sm qatlamdagi tuzlar xloridli (Cl-40- sulfat-xloridli (Cl- sulfat-natriyli sulfat-natriy-kalsiyli
miqdori toifasi 60%) 25-35%) (Cl-10-20%) So  1,0
(gradatsiya). So  0,2 So  0,3 So  0,4
I. Erkin tuz chiqaruvchi yengil mexanik tarkibli tuproqlar
  0,62   0,72   0,82   1,18
0,2-0,5 2500 1500 1000 -
0,5-1,0 4500 4000 3500 -
1,0-2,0 6500 6000 5500 4000
2,0-3,0 7500 7000 6500 5500
3,0-4,0 8500 8000 7500 7000
II. Tuz chiqarish bo‘yicha o‘rta qumoqli yoki shunga o‘xshash har-xil mexanik tarkibdagi qatlamli tuproqlar
  0,92   1,02   1,12   1,48
0,2—0,5 4000 3000 1000 -
0,5-1,0 6500 5500 4000 -
1,0-2,0 9500 8500 7500 4500
2,0-3,0 11000 10000 9500 7000
3,0-4,0 12000 11500 11000 8000
III. Kam (oz) tuz chiqaruvchi loyli yoki qumoqli tuproqlar
  1,22   1,32   1,42   1,78
0,2-0,5 5000 3500 1500 -
0,5-1,0 8500 7000 5500 -
1,0-2,0 12000 11000 10000 5500
2,0-3,0 14500 13000 12000 8500
3,0-4,0 15500 15000 14000 11000
IV. Kamroq tuz chiqaruvchi loyli tuproqlar
  1,80   1,90   2,10   2,40
0,2-0,5 7000 4000 2500 -
0,5-1,0 12500 10000 7000 -
1,0-2,0 18000 15500 15000 7000
2,0-3,0 21500 19000 19000 12000
3,0-4,0 23500 21500 21000 14500
V. Juda kam tuz chiqaruvchi zichlashgan loyli tuproqlar
  2,70   2,80   3,00   3,30
0,2-0,5 11000 6000 3000 -
0,5-1,0 19000 14500 12000 -
1,0-2,0 27000 22000 21000 10000
2,0-3,0 32000 28000 25000 15000
3,0-4,0 35000 31500 30000 20000
s 1- tuproqning 0-1 m qatlamidagi tuzlarning yuvilguncha bo‘lgan dastlabki

miqdori, %.
so- yuvilgandan keyin qolishi mumkin bo‘lgan tuzlar miqdori, %
α -tuzlarni yuvilib ketish ko‘rsatkichi (koeffitsenti).