Page 34 - Saidova M. Diana Janibek qizi. Tuproq melioratsiyasi...elektron qo‘llanma 2024 (2)

Yer kadastri sho‘ba korxonasi ma’lumotlari asosida tuproq sho‘rini yuvish
uchun tavsiyalar 16-jadvalda keltirilgan.

1 6 - j a d v a l
Tuproq sho‘rini yuvish uchun tavsiyalar
(*)

Tuproqning
№ Shoʻrlanish Tuproqning Tavsiya etiladigan texnologiya va Qilinishi lozim Ishlarni o‘tkazish
darajasi mexanik tarkibi suv miqdorlari bo‘lgan ishlar vaqti
1 2 3 4 5 6
Yengil Kuzgi shudgor.

1 o‘rta Yaxob berishi shart emas Tuproqni ba-horgi Kuz-bahor
SHo‘rlan-magan
Og‘ir ekishga tayyorlash
Gektariga 1500-2000 m yaxob egatlar
3
Yengil
orqali beriladi Kuzgi shudgor, erni
2 Kuchsiz sho‘rlan- o‘rta tekislash, egat olib, ular
gan Egatlar orqali sho‘r yuvish, suv miqdori orqali sho‘rni yuvish Kuz-bahor
3
Og‘ir gektariga 2000-2500 m
1 2 3 4 5 6
Berilgan egatlar orqali sho‘r yuvish, suv
Yengil 3
miqdori gektariga 2000-2500 m
o‘rtacha sho‘rlan- Kichik pollar orqali sho‘r yuvish, suv miq- Kuzgi shudgor, erni
3 o‘rta 3 tekislash, egat olib, ular Kuz-bahor
gan dori gektariga 3000-4000 m orqali sho‘rni yuvish
Kichik pollar orqali sho‘r yuvish, suv
Og‘ir
miqdori gektariga 3500-4500 m 3
Go‘ng, boshqa organik o‘g‘itlar solingan
Yengil yerlarda kichik pollar orqali sho‘r yuvish,
suv miqdori gektariga 4000-5000 m 3
Tuproqqa agromelio-rativ ishlov berish,
yumshatish, go‘ng solish va hokazo, Go‘ng solish, kuzgi
4 Kuchli sho‘rlan-gan o‘rta kichik pollar orqali sho‘r yuvish, suv shudgor, pollarni tay- Kuz-bahor
miqdori gektariga 4000-5000 m 3 yorlash, sho‘rni yuvish

Bu kategoriyaga mansub yerlar
foydalanish rejasidan chiqarib tashlanadi
Og‘ir
va ularga tuproqning meliorativ holatini
yaxshilash chora tadbirlari belgilanadi
( ) a) Ko‘p yillik yog‘ingarchilikning o‘rtacha miqdori doirasida
* Eslatma
sho‘r yuvish m’eyorlari tuproqning 0-50 sm qatlami uchun mo‘ljallangan. 0-1 m-li
qatlam uchun sho‘r yuvish me’yorlarini taxminan 1,5-2,0 marta ko‘paytirish
nazarda tutiladi. b) Egatlar orqali yaxob suvi berish ishlarini sho‘r yuvish orqali
bajarsa ham bo‘ladi.

Sho‘r yuvishdan keyin tuproqning sho‘rsizlanishi ko‘pgina omillarga:
yog‘ingarchilik, havo harorati, shamol ta’siri, yuvilgan maydonlarga agrotexnik
qarov va boshqalarga bog‘liq bo‘ladi. Yog‘ingarchilikning kam, shamolning tez-
tez va qattiq esishi, sizot suv sathining yuza joylashishi hamda uning yetarli
darajada oqib keta olmasligi, tuproqning erta bahorda o‘z vaqtida boronalab
qo‘yilmasligi tuproqning qayta shoʻrlanishiga imkon beradi.
Sho‘ri yuvilgandan keyin yer etilishi bilanoq uni boronalab qo‘yish kerak.
Bunda o‘t bosib ketmaydi, ekish oldidan ishlov berish sifati yaxshilanadi, sho‘r
bosmaydi va ekish vaqtigacha namlik saqlanadi.Bu ayniqsa yog‘ingarchilik kam,
shamol kuchli esadigan mintaqalarda judda katta ahamiyatga ega.