Page 27 - Saidova M. Diana Janibek qizi. Tuproq melioratsiyasi...elektron qo‘llanma 2024 (2)

78–105 7,82 2,8 2,4 0,10 0,83 6,13 45,68 39,15 1,63 13,5
0–32 7,96 6,0 3,0 0,28 2,08 11,36 52,82 26,41 2,47 18,3
32–50 7,78 5,2 2,8 0,20 1,39 9,59 54,22 29,20 2,09 14,5
1022
50–70 7,81 5,8 1,8 0,12 0,83 8,55 67,84 21,06 1,40 9,7
70–120 7,69 4,4 1,6 0,10 0,69 6,79 64,80 23,57 1,47 10,2
0–35 7,79 3,0 2,6 0,16 1,86 7,62 39,37 34,12 2,10 24,4
35–68 7,72 2,4 4,6 0,20 2,78 9,98 24,05 46,09 2,00 27,8
1127
68–86 7,84 2,0 3,2 0,14 1,91 7,25 27,59 44,14 1,93 26,3
86–112 7,80 2,2 2,0 0,12 1,04 5,36 41,05 37,31 2,24 19,4

Tuproqlardagi singdirilgan asoslar tarkibi va miqdorlari ma’lumotlarining
tahlili ayrim tuproq kesmalarida 25-30 foizgacha singdirilgan natriyning
mavjudligi pastki qatlamlarga qarab kalsiyning kamayib borishi hisobiga magniy
miqdorining nisbatan ortib borishini ko‘rsatadi. Demak, ushbu jadvaldan tuproq
sho‘rtoblanganligi klassifikatsiyasidan foydalangan holda tuproq ayirmalarini turli
darajada sho‘rtoblashgan deyishimiz mumkin.
Sho‘rtobli tuproqlar o‘ziga xos, o‘zgacha xususiyatlarga- yuqori zichlik, o‘ta
past suv o‘tkazuvchanlik, og‘ir mexanik tarkib, gips miqdorining juda ozligi, suvli
so‘rimdagi muhitning nisbatan yuqori (pH 7,5-8,5) ko‘rsatkichlariga egadir.

Xorazm viloyati sug‘oriladigan tuproqlarining bugungi kundagi singdirilgan
asoslar tarkibi va miqdorlarini o‘tgan 35 yil oldingi holati bilan solishtiradigan
bo‘lsak, ushbu davr mobaynida singdi-rilgan kalsiy miqdori 30 foizga kamaygani
holda, singdirilgan magniy va natriy miqdorlari aksincha 10-20 foizgacha oshib
ketganini kuzatamiz (3-rasm).