Page 248 - QODIROVA D. ТУПРОҚ ФИЗИКАСИ elektron darslik
P. 248
ifodalangan.
Bunda birinchi formula elektr toki bilan parallel holatdagi, o‘zaro bir
– biridan havo qavatlari bilan (a) ajratiluvchi cho‘zinchoq plastinkalar
qatoridan tashkil topgan zarrachalarning yuzasi o‘rtasidagi
perpendikulyarlik holatiga tegishli hisoblanadi. Ikkinchi formula esa ushbu
zarrachalarning tok yo‘nalishi bo‘yicha parallel holatiga tegishli
hisoblanadi (b) (Krischer, Beihefte, 1934):
a) σ = σ2 100 ,
2 / 1 ( 100 р р
)
b) σ = σ1 100 р р ;
100 р 2 100
Bu erda r – tizim g‘ovakligini ifodalaydi va quyidagicha hisoblanadi:
r = V 2
V V 2
1
2. 46-rasmda keltirilgan sxema cho‘zinchoq plastinkalar
ko‘rinishidagi zarrachalar tizimiga tegishli hisoblanib, ular shaxmat
tartibida joylashtirilgan.
46-rasm. Qo‘pol ko‘rinishdagi
modelning yaxshilangan sxemasi: bu
erda plastinka ko‘rinishidagi qismlar
shaxmat tartibida joylashtirilgan.
Bunda ikkita variant qarab chiqiladi:
a) zarrachalarning hajmi havo oraliqlaridan katta bo‘lgan holatda
quyidagi formula qabul qilingan (Bernshteyn, 1948):
σ = σ2 4p 1 1 ( 2p ;
)
1 2 / 1 2
b) zarrachalarning hajmi havo tirqishlarining hajmidan kichik
bo‘lgan holatda quyidagi tenglikka amal qilinadi:
р
σ = σ2 (4 1 ) (р ) .
2
1
1 2 / 1
3. 47-rasmda keltirilgan sxema kublardan tashkil topgan materialni
qarab chiqishga asoslanilgan bo‘lib, bunda uning devorlari tuproq
materialini aks ettiradi, gaz fazasi esa ichki bo‘shliqni hosil qiladi.
243
