Page 283 - QODIROVA D. ТУПРОҚ ФИЗИКАСИ elektron darslik

ECe, dS/m Tuproqning sho‘rlanish
darajasi
0-2 Sho‘rlanmagan
2-4 Kuchsiz sho‘rlangan
4-8 O‘rtacha sho‘rlangan

8-16 Kuchli sho‘rlangan
> 16 Juda kuchli sho‘rlangan

Elektrokonduktometriya uslubi FAO tomonidan qabul qilingan
klassifikatsiya bo‘yicha sho‘rlangan tuproqlarni tez va aniq aniqlash
imkonini beradi. Buning uchun tuproq suspenziyasini elektr

o‘tkazuvchanligini etarlicha aniqlash va EC1:1 qiymatini 3,5 koeffitsientga
ko‘paytirish kerak, olingan ECe qiymat 41-jadval bo‘yicha baholanadi.

Elektr o‘tkazuvchanlik uslubi tuproq sho‘rlanganda tuproq eritmasida
yuzaga keladigan osmotik ta’sirni hisoblashiga qaramasdan ushbu uslub
asosida olingan ma’lumotlar klassik uslublar asosida olingan ma’lumotlar
(xlor ioni, zaharli tuzlar yig‘indisi) bilan solishtirishtirilganda, ular bir-

biriga to‘la mos kelishini va mazkur uslubni tuproq sho‘rlanishini tez va
samarali nazorat qilishda amaliyotda to‘liq qo‘llash mumkinligini ko‘rsatdi
(46-jadval).

46-jadval
Turli klassifikatsiyalar bo‘yicha tuproqlarning sho‘rlanish darajasi

O‘rganilgan ob’ektlar nomi O‘rganilgan Klassifikatsiyalar bo‘yicha tuproq
namunalar sho‘rlanishini baholashning bir-
soni biriga mos kelishi
Tasodifiy mos kelish, %
EC, dS/m Cl, % - EC, dS/m -
– Cl, % ∑zaharli ∑zaharli
tuzlar, % tuzlar, %
Sirdaryo viloyati, G‘.G‘ulom
xo‘jaligi 29 21 28 28
Sirdaryo viloyati, Siddiqov 175 31 42 53
xo‘jaligi
Surxondaryo viloyati, Talashkon 30 33 47 33
xo‘jaligi
Namangan viloyati 37 41 38 65

Qoraqalpog‘iston Respublikasi 15 73 67 80

Eng ko‘p mos kelish zaharli tuzlar yig‘indisi va elektr
o‘tkazuvchanlik o‘rtasida kuzatildi (50 dan 80 % gacha, 46-jadval), bu esa
elektrokonduktometriya Tuproq namunalarining sho‘rlanish darajasini va

(Na miqdori) yuqorida keltirilgan klassik uslub natijalari bo‘yicha

278