Page 163 - Урманова М. Илмий изланиш укув қулланма

3
Olingan tuproqning xajm massasi 1,33 kv/sm bo‘lgan 0,3 m
qatlamidagi tuproqning og‘irligi 4000000 bo‘lishligini bilib, idishdagi
tuproqqa beriladigan o‘g‘it miqdori aniqlanadi.

4000000 kg-147

20kg-x x=20x147/4000000=0,735 kg
Tuproq to‘ldirilib bo‘lgandan keyin idishlar ochiq joydagi tekis

maydonga variant va qaytariqlar bo‘yicha terib qo‘yiladi. Vegitatsion

tajribalarda qaytariqlar soni kamida 4 ta imkoni bo‘lsa 5-6 ta qaytariqda
bo‘lsa, statistik baholash osonlashadi va yanada aniqroq ma’lumot

olinadi. Bu turdagi tajribalar dalada olib borilgan tajribalardan keskin

farq qiladi.

Agar dala sharoitida tuproqning turiga va sizot suv joylashish
chuqurligiga qarab g‘o‘zaning vegitatsiyasi davomida 4-10

marotabagacha sug‘orilsa vegitatsion tajribalarda esa havoning harorati

ko‘tarilib ketganda har kuni 2 marotabadan sug‘orilishi kerak. Har bir
idishga berilishi kerak bo‘lgan suvning miqdorini bilish uchun tuproq

to‘ldirilgan tajriba idishning to‘liq dala nam sig‘imidagi namlik bilan

tuproq to‘ldirilgan tajriba idishining to‘liq dala nam sig‘imidagi namlik
bilan birga o‘zgarmas og‘irligini ham bilish kerak. Idishning o‘zgarmas

og‘irligi idishning drenaj, idish va dala sig‘imidagi namlikdagi

tuproqning og‘irligi kiradi. Masalan, tuproqning dala nam sig‘imi 25%
ga teng bo‘lganda, sug‘orishdan oldingi tuproq namligi 12% bo‘lsa

hamda sug‘orish rejimi bo‘yicha dala nam sig‘imiga nisbatan 70% da

sug‘orish kerak bo‘lsa, sof 20 kg tuproqga dala nam sig‘imiga yetkazish
uchun qancha suv quyish kerakligini aniqlaymiz.

20-100

X-25 x=25x20/100=5kg
Tuproqni dala nam sig‘imiga teng bo‘lgan namlikda ushlab turish

uchun 5 kg suv quyish kerak. 20+5=25 kg. Agar idishning o‘zgarmas
og‘irligi 20+5=30 kg kg ga teng bo‘ladi. Demak, har kuni idish torozida

163