Page 36 - Урманова М. Илмий изланиш укув қулланма

ILMIY TADQIQOTLARNI REJALASHTIRISH BOSQICHLARI

VA UNI TASHKIL ETISH

Ilmiy tadqiqot bosqichlari. Ilmiy tadqiqotlar ma’lum bir tartibda,

ketmaket holda olib boriladi. Shunga ko‘ra tadqiqotlar bir necha
bosqichlardan iborat bo‘lib, ular quyidagicha:

- ilmiy g‘oya asosida mavzuni to‘g‘ri tanlash;

- ilmiy loyixa tuzish;
- ilmiy dastur tuzish;

- dastur asosida tajribalar olib borish;

- tajriba natijalari asosida xulosa, tavsiyalar va ilmiy ishlanmalar
ishlab chiqish;

- ilmiy ishlanmalarni ishlab chiqarishga joriy etish.

Ilmiy tadqiqotlar olib borishda eng avvalo mavzuni to‘g‘ri tanlash
maqsadga muvofiq. Ilmiy mavzu davr talablaridan kelib chiqqan holda,

real imkoniyatlarni hisobga olib dolzarb muammo‘lami hal q’ilishga

qaratilgan bo‘lishi lozim. Qishloq xo‘jaligida turgan asosiy
muommo‘lar: oziq-ovqat mahsulotlarini ko‘paytirish, ekololik

muommo‘lar, import o‘mini bosuvchi, eksportbop, energiya va mablag‘
tejovchi yangi zamonaviy texnologiyalar ishlab chiqish va boshqalar.

Masalan, respublikamizda asosiy ekin maydonlarini g‘o‘za va g‘alla

ekinlari tashkil etadi. Shu tufayli g‘o‘za va g‘alla ekinlarining potensial
hosildorligi yuqori bo‘lgan nav va duragaylarini yaratish, mineral

o‘g‘itlar samaradorligini oshirish, ekinlar hosildorligini dasturlash, suv

tanqisligi va qurg‘oqchilik sharoitlarida ekinlami parvarish qilishning
ilg‘or texnologiyalarini ishlab chiqish, shamo‘l va suv erroziyasini oldini

olish singari mavzularda ilmiy tadqiqotlar olib borish shular
jumlasidandir.

Ilmiy mavzu tanlash. Har qanday yangi gipotezani yoki nazariyani

qanchalik to‘g‘riligi va qishloq xo‘jalik ishlab chiqarishiga keltirgan
foydasini aniqlash uchun asosan dala tajribalari o‘tkaziladi va xulosa

qilinadi. Dala tajribasini to‘g‘ri o‘tkazish va bajarish uchun ilmiy

ishlami to‘g‘ri rejalashtirish kerak. Rejalashtirish asosan quyidagi
bosqichlardan iborat boladi.

36