Page 37 - Урманова М. Илмий изланиш укув қулланма
P. 37

1. Mavzuni to‘g‘ri tanlash.

                   2. Mavzuga ta’luqli masalami har tomonlama to‘liq o‘rganish
                   3.  Mavzu  bo‘yicha  bajariladigan  ishlarning  ish  rejasini  va  ilmiy

              kuzatishlar uslubiyati bilan tanishish.

                   Kuzatuvchi ilmiy ishlami to‘g‘ri rejalashtirish uchun avvalo ishlab
              chiqarish  va  qishloq  xo‘jaligi  uchun  zarur  bo‘lgan  mavzuni  tanlash

              kerak.  Buning  uchun  kuzatuvchi  ishlab  chiqarishning  shu  kundagi

              holatini  va  kelajakdagi  muammo‘larini  to‘g‘ri  ko‘rsatishi  lozim.
              Shundagina  tanlangan  mavzu  muhim  ahamiyat  kasb  etadi,  masala

              echilganda  qishloq  xo‘jaliliga  ko‘p  foyda  keltiradi.  Tanlangan

              tajribaning mavzusi belgilangan tabiiy iqtisodiy sharoit uchun echilgan
              bo‘lsa,  ushbu  mavzuni  boshqa  sharoit  uchun  va  boshqa  uslubiyat

              aniqlash yo‘li bilan davom ettirish mumkin.

                    Bundan  tashqari  mavzuni  tanlashda  kuzatish  olib  boriladigan
              joydagi sharoitni va mavjud bo‘lgan asbob-uskunalar bilan ta’minlanish

              darajasini ham hisobga olish lozim. Bu katta muammoni hal qiladigan

              mavzu bo‘lib, uni bajarish uchun asbob uskunalar bo‘lmasa, muammoni
              qiyinlashtiradi yoki bajarib bo‘lmaydi. Tanlangan mavzu bo‘yicha oldin

              bajarilgan tajriba natijalari va shu mavzuga bog‘liq bolgan adabiyotlar
              to‘liq o‘rganilib chiqilgandagina oldimizga qo‘yilgan masalalarni to‘g‘ri

              hal qilish mumkin.

                   Ma‘lumki,  mavzuni  noto‘g‘ri  tanlash  hisobiga  yo‘qotilgan  bir
              daqiqa  ham  qaytmaydi  va  qishloq  xo‘jaliligida  ushbu  vaqt  bir  yildan

              keyin keladi.

                   D.I.  Mendelev  davriy  sistemasini  o‘zining  tajribasi  asosida
              yaratilgan  bo‘lib,  olib  borilgan  keng  kuzatishlar  va  tahlil  natijalari

              asosida ishlab chiqqan. Shuning uchun tajribada mavzuni to‘g‘ri tanlash
              uchun  awalombor  shu  mavzudagi  muqaddam  bajarilgan  tajriba

              natijalarini tahlil  qilib hamda  shu mavzuga ta’luqli  adabiyotlami tahlil

              qilib chiqish kerak. Shundagina bu yangilik tan olinadi. Juda ko‘p ilmiy
              maqolalar,  jumallarda  chet  tilida  chop  etiladi.  YuNESKO  ning  1957

              yildagi  malumotlariga  asosan  jahon  bo‘yicha  chop  etiladigan  ilmiy

              axborotlaming 60% ingliz, 11% rus, 11% nemis, 9% fransuz, 3% yapon
              tillarida  chop  etilgan  axborotlarga  to‘g‘ri  keladi.  Shuning  uchun


                                                           37
   32   33   34   35   36   37   38   39   40   41   42