Page 51 - Урманова М. Илмий изланиш укув қулланма

6. Tuproq namunalari qanday tartibda olinadi?

7. O‘simlik namunalari necha dona o‘simliklardan olinadi?

TAJRIBADA VARIANTLAR VA TAKRORLANISHLARNI

JOYLASHTIRISH

Dala tajribasida variantlarni joylashtirish. Dala tajribalari olib
borishda variantlarni to‘g‘ri joylashtirish muhim tadbirlardan biri

hisoblanadi. Variantlarni joylashtirishda eng avvalo variantlar soni, har

bir variantning maydoni va tajriba uchun ajratilgan maydon kattaligi
hisobga olinadi. Dala tajribasi olib borishda asosan variantlarni uch xil

joylashtirish usuli qo‘llaniladi. Bular:

- standart joylashtirish;
- sistematik joylashtirish (tartibli);

- rendamizatsion joylashtirish (tartibli).

Variantlarni joylashtirishning standart usuli tajribada standart va
nazorat variantlari tez-tez, odatda 1-2 yoki 3-4 variantdan keyin

takrorlanib turish xususiyati bilan ajralib turadi. Ya’ni, tajribada
o‘rganilayotgan variantlar soni kam bo‘lsa tez-tez har 1-2 variantdan

keyin, variantlar soni ko‘p bo‘lsa uzoqroq 3-4 va 5-6 variantdan keyin

standart variant joylashtiriladi. (4-rasm)

1 st 1 st 1 st 1 st 1 st

4-rasm. Variantlarni standart joylashtirish

Variantlarni standart joylashtirish ko‘proq seleksiya va urug‘chilik
bilan bog‘liq tajribalarda qo‘llaniladi. Ayniqsa Davlat va nazorat nav

sinash uchastkalarida bu usul keng qo‘llaniladi. Shuningdek standart
usulni agrotexnik dala tajribalarida ham qo‘llash mumkin.

Standart usuli dala tadribalarda tuproq unumdorligi muttasil

o‘zgarib turishi va bir biriga yaqin joylashgan delyankalar o‘rtasida
korrelyatsion bog‘lanish bo‘lish metodikasini asoslanadi (5-rasm).

51