Page 90 - Урманова М. Илмий изланиш укув қулланма

yoki ro‘vak chiqarish, sut- mum va to‘liq pishish, hosilni yig‘ib terib

olish muddati.
Fenologik kuzatuv natijalari quyidagi tartibda yozib boriladi.

G‘alladon ekinlarida fenologik kuzatuvlar har bir variantning hisobli

maydonidagi maxsus ajratilgan 100 donadan o‘simliklarda oiib boriladi.
Odatda fenologik kuzatuvlar har bir variantning hisobli maydonlarida,

ikkinchi va uchinchi egatlarga yorliq ilib qo‘yilgan o‘simliklarida olib

boriladi.
G‘alladon ekinlarida fenologik kuzatuvlar 1 mart, 1 aprel, 1 may va

1 iyun kunlari amalga oshiriladi.

1-martda o‘simlikning bo‘yi va barglar soni
1-aprelda o‘simlikning bo‘yi, bo‘g‘inlar soni, bo‘g‘in oralig‘i

1- mayda o‘simlikning bo‘yi, bo‘g‘inlar soni, bo‘g‘in oraligi,

boshoq uzunligi
1-iyunda boshoq uzunligi, boshoqdagi boshoqchalar soni,

boshoqdagi don soni singari sifat ko‘rsatkichlar aniqlanadi.

Fenologik kuzatuvlarda o‘simlikning asosiy poya balandligi,
o‘simiikdagi bo‘g‘inlar aniqlanadi va barglar soni, boshoq va

ro‘vaklardagi don soni, tuplanuvchanlik aniqlanadi. Kuzgi bug‘doy bilan
olib boriladigan ilmiy tadqiqotlarda fenologik kuzatuvlar bilan bir

qatorda hosil strukturasini aniqlash bo‘yicha hisoblashlar, ya’ni hisob

ishlari olib boriladi. Hosil strukturasini aniqlash katta amaliy ahamiyatga
ega bo‘iib, ishlab chiqarishda hosildorlik aprobatsiyasi deb yuritiladi.

Hosil uchyoti. Don hosili uchyotini olib borish uchun eng avvalo

hosil yig‘im terimi boshlanishidan bir necha kun oldin dala paykallari
yahshilab tekshiriladi, har bir delyanka chegaralari ajratilib chiqiladi.

Delyankalaming holati o‘rganiladi. Ma‘lum darajada zararlangan,
ko‘chat qalinligi belgilangandan kam bo‘lgan delyankalar ajratiladi va

ularda hisob ishlari to‘xtatiladi. Bunda eng avvalo variantlardagi ko‘chat

qalinligi va tipikligiga alohida e’tibor beriladi.
1) tabiiy hodisalar natijasida (sovuqdan, yog‘ingarchilikdan, do‘ldan

va h.k) zararlanish

2) chorva xayvonlar, parranda va kemiruvchilar va boshqa
zararkunandalar tomonidan tasodifiy zararlanish

90