Page 16 - บทความรู้สุขภาพจิต ปี2558

ความสุขสรางได เมื่อสูงวัย ฉันไมไดบานะ!

สันติ แซลี้

“ผูสูงอายุ” หรืออาจเรียกวา คนแก คนชรา หรือผูสูงวัย เปนบุคคลที่ตองพึ่งพา มีปญหาจาก คนเราทุกคนนั้น มีโอกาสที่จะเจ็บปวยไดเสมอ บางคนอาจจะเจ็บปวยทางกาย ทางจิต หรือ
ทั้งสองทางก็ได ขึ้นอยูกับบุคคลแตละบุคคล รวมทั้งสิ่งแวดลอมรอบๆ ตัวบุคคลนั้นดวย สําหรับคนที่เจ็บปวย
การเสื่อมถอยของรางกาย ซึ่งเปนไปตามธรรมชาติ ตามวัยที่เพิ่มมากขึ้น รวมทั้งการมีโรคเรื้อรังตางๆ นํามาซึ่ง ทางกาย ทุกคนมักจะเรียกเขาวา "ผูปวย" หรือ "คนปวย" หรือ "ปวย" แตในทางตรงกันขาม คนที่เจ็บปวยทาง

ความเจ็บปวดดานรางกายและดานจิตใจ เพราะเปนวัยแหงงการพลัดพรากสูญเสีย ดังนั้นอาจพูดไดวา วัยนี้ จิต หรือมีความผิดปกติทางจิต ทุกคนกลับมักจะเรียกเขาวา "คนบา" หรือ "ไอบา" หรือ "บา" แทนที่จะเรียก
เปนวัยที่ตองการดูแลเฉพาะแตกตางจากวัยอื่นๆ นอกเหนือจากการดูแลทางกายแลว การดูแลทางใจก็เปน เขาเหลานั้นวา "ผูปวย" เพราะจริงๆ แลวคนที่เจ็บปวยทางจิต หรือ "ผูปวยทางจิต" ก็คือ ผูที่มีความผิดปกติทาง

สิ่งสําคัญที่ญาติหรือคนใกลชิดตองเอาใจใส เพราะสุดทายแลว... เปาหมายของวัยสูงอายุ คือ การมีสุขภาพดี จิต ไดแก อาการผิดปกติของจิตใจที่แสดงออกมาทางพฤติกรรม ทางอารมณ ทางความคิด ทางความจํา ทาง
มีความสุขกับลูกหลาน มีเพื่อนฝูง มีสังคม ความสุขทั้งหลายขึ้นอยูกับตัวของผูสูงอายุเองวาจะเลือกสุขแบบไหน สติปญญา ทางประสาทการรับรู หรือการรูเวลา สถานที่ หรือบุคคล รวมทั้ง อาการผิดปกติของจิตใจที่เกิดจาก
สุราหรือสารอื่นที่ออกฤทธิ์ตอจิตและประสาท ซึ่งจําเปนตองไดรับการบําบัดรักษา
วางแผนดี ชีวิตมีสุข
การที่คนเรามักจะเรียกผูปวยทางจิตวา "คนบา" หรือ “ไอบา” นั้น ทําใหหลายๆ คนมี
การวางแผนชีวิตในทุกชวงอายุ มีความจําเปนอยางมากที่ทุกคนควรทํา เพราะวาจุดหมาย ทัศนคติดานลบตอผูปวย สงผลใหผูปวยดังกลาวไมไดรับการบําบัดรักษาอยางถูกตองและเหมาะสม เปนเหตุให

ปลายทางไมมีใครคาดเดาไดวา ชีวิตเราจะเปนแบบไหน รูแตเพียงวาระหวางทางเราสามารถพบเจอกับ ความผิดปกติทางจิตทวีความรุนแรงมากขึ้นจนกอใหเกิดอันตรายรายแรงทั้งตอชีวิต ตอรางกาย หรือทรัพยสิน
ความสุขไดตลอดไป จนถึงวัยสุดทายของชีวิต ซึ่งจะเกิดขึ้นไดก็ตอเมื่อมาจากการวางแผนในวัยตนและวัยกลาง ของตนเองหรือผูอื่นได ...มาถึงตรงนี้แลว... คงไมมีใครอยากใหเหตุการณดังกลาวเกิดขึ้นกับตนเอง หรือ

ที่ดี ครอบครัวของตนเองแนนอน คงถึงเวลาแลวที่เราจะเริ่มตนมองผูมีความผิดปกติทางจิต หรือผูปญหาสุขภาพจิต
วาคือ "ผูปวย" ไมใช "คนบา" ย้ํา! คือ "ผูปวย" ไมใช "คนบา"... เพื่อที่สังคมของเราจะไดมีความนาอยูมากขึ้น
ความสุขในวัยสูงอายุ จึงควรวางแผนใหครอบคลุมทั้ง 5 มิติ ไดแก สุขสบาย (เนนการดูแลเอา

ใจใสสุขภาพรางกายของตนเองใหแข็งแรงอยูเสมอ) สุขสงา (เนนการทํากิจกรรมที่กอใหเกิดความภาคภูมิใจใน

ตนเอง เห็นคุณคาของตนเอง) สุขสวาง (เนนการฝกสมองใหสามารถจําลูกจําหลานได ไมหลงลืม) สุขสนุก (เนน

การเขารวมกิจกรรม หมั่นหากิจกรรมที่ชื่นชอบและสนใจ) สุขสงบ (สามารถควบคุมอารมณ และยอมรับสิ่ง

ตางๆ ที่เกิดขึ้นตามความเปนจริง)

แนวทางสรางสุขเบื้องตนเปนเพียงตัวเลือกหนึ่งที่ทานสามารถนําไปปรับใชไดใน

ชีวิตประจําวันเชื่อวาหากทานเริ่มตนวางแผนนับตั้งแตวันนี้ ในอนาคตอันใกลทานจะมีหนทางสูการกาวไปสูการ
เปนผูสูงอายุ หรือคนแกที่มีความสุขครบทั้ง 5 มิติ ตลอดจนสามารถทําคุณประโยชนเพื่อสังคมและ

ประเทศชาติตอไปได

บทความความรู้สุขภาพจิต 9

จาก การประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อพัฒนาศักยภาพนักสื่อสารสุขภาพจิต กรมสุขภาพจิต ปี 2558