Page 34 - บทความรู้สุขภาพจิต ปี2558

สองขั้ว...ซอนวิญญาณ รวมดวย เชน การเปลี่ยนพฤติกรรม ซึ่งเวลาที่เกิดจะเห็นไดชัดเจน เรียกวาเปนตอนอารมณเลยทีเดียว (mood
episode) การเกิดอารมณคลุมคลั่ง (mania) ในเด็กมีจํานวนครั้งที่เกิดนอยกวาในผูใหญ อยางนอยก็สัปดาห
จําป คําหอมกุล ละครั้ง จะเปนชวงที่มีความสุขมากๆ กาวราว หรือมีอารมณโกรธ ซึ่งจะมีอาการอื่นๆ ตามมา เชน ตองการ

โรคที่ผูปวยมีอารมณสุดขั้ว ตั้งแตซึมเศราไปถึงคลุมคลั่งสุดๆ จึงเรียกโรคนี้วา “โรคจิตอารมณ เวลานอนนอย กระปรี้กระเปรา มีความมั่นใจในตัวเองสูงมาก พูดเร็ว คิดหลายๆ เรื่องในขณะเดียวกัน ไมมี
คลุมคลั่งและซึมเศรา (manic Depressive Disorder)” โรคอารมณสองขั้วเปนโรคที่อันตรายมาก และมี สมาธิ หาจุดสนใจไมได ชอบจับอวัยวะเพศตัวเอง ใชภาษาที่หมกมุนเรื่องเพศ และชอบที่จะเขาใกลคนอื่นใน

พฤติกรรมที่มีความเสี่ยงที่อาจนําไปสูการฆาตัวตายได สามารถรักษาไดโดยการบําบัดและทานยา ลักษณะไปทางเรื่องเพศ มีการกระทําที่ไมเหมาะสม หรือกาวกายตอสังคม

อาการคลุมคลั่ง ยา...อารมณ (mood stabilizer)

อาการหงุดหงิด กระวนกระวาย กระฉับกระเฉง ชางพูดมาก บุมบาม ใชจายสุรุยสุราย ชอบ 1. Lithium (เรียกกันวา Esaklith หรือ Lithobid) ซึ่ง FDA ไดประกาศวาสามารถรักษาไดทั้งอาการ

แสดงอํานาจ มีอารมณเคลิ้มสุข ซึมเศรา และคลุมคลั่ง
2. ยากันชัก (Anticonvulsants) ซึ่งใชรักษาโรคลมชัก หรือลมบาหมู สามารถนํามาใชในการควบคุม
อารมณซึมเศรา
อารมณไดเชนกัน เชน
จะมีการการตรงขามทั้งหมด คือ เสียใจมาก รองไห รูสึกตัวเองไรคา ไมมีพลังงาน ไมมีความ 2.1 Valproic acid หรือ divalproex sodium (Depalote) ใน FDA กลาววาใชรักษาอาการคลุม
ภาคภูมิใจ พอใจ มีปญหาในการนอนหลับ คลั่ง และเปนอีกตัวเลือกหนึ่งแทน lithium แตก็มีขอควรระวังพิเศษในการใชสําหรับเพศหญิง โดยเฉพาะที่

ชนิด...สองขั้ว อายุไมเกิน 20 ป
2.2 Lamotrigine (Lamictal) ใน FDA กลาววาใหใชรักษาอาการซึมเศรา นอกจากนี้ยังมีตัวยาอื่นๆ
อาการของโรคอารมณสองขั้วมีหลายชนิด ซึ่งโดยรวมแลวคือ จะมีอาการซึมเศราและคลุม
คลั่งตางระดับกันไป ประกอบดวย ไบโพลาร I, ไบโพลาร II, Cyclothymic, ไบโพลารแบบผสม และไบโพลาร เชน gabapebtin (Neurontin). Topiramate (Topamax), และ oxcarbaqepine (Trileptal) เปนตน

แบบ Rapid-Cycling ยา Valproic acid Lamotrigine เปนยาที่ FDA ไดมีคําเตือนเกี่ยวกับการบริโภคไววา อาจไป
เพิ่มความเสี่ยงตอความคิดและพฤติกรรมในการฆาตัวตายได
ไบโพลาร I อาการของผูปวยประเภทนี้สาเหตุจากมีอาการคลุมคลั่งอยางหนึ่งเกิดขึ้นในชวงที่
มีอารมณรวมกับพฤติกรรมที่ไมปกติซึ่งไปมีผลตอการดําเนินชีวิต

ไบโพลาร II ลักษณะอาการคลายกับ ไบโพลาร I แตชวงอารมณระหวางสองขั้วจะมีมากกวา

แตก็ยังไมแสดงอาการคลุมคลั่งมาก

ไบโพลารแบบ Rapid-Cycling ผูปวยประเภทนี้เคยมีอาการคลุมคลั่ง หรือซึมเศรามากกวา 4
ครั้งขึ้นไปในรอบป ซึ่งไบโพลารชนิดนี้พบประมาณ 10-20% ของผูปวย

ไบโพลารแบบผสม สวนใหญแลวผูปวยไบโพลารจะมีอารมณสลับกันไประหวางสองขั้วใน
เวลาที่ไมปกติ แตไบโพลารชนิดนี้ผูปวยจะเคยมีอาการทั้งคลุมคลั่งและซึมเศราอยางตอเนื่อง หรือติดตอกัน
อยางมาก

Cyclothymic ผูปวยจะแสดงอาการทางอารมณแบบไบโพลารแตไมมาก บางทีจึงเรียกวา
Cyclothymic เพราะอาการนอยกวาโรคอารมณสองขั้วที่สุดขั้วกวา

สองขั้ว...เด็กเล็ก...วัยรุน

เนื่องจากเด็กมีความเสี่ยงมากที่จะเปนหากคนใกลชิด เชน พอ-แม พี่นอง หรือญาติเปนโรค

ดังกลาว ซึ่งพอแมอาจไมเขาใจวาอะไรที่เปนสาเหตุใหลูกมีอาการเชนนี้ ในเด็กเล็กและวัยรุนนั้นอารมณมัก
แปรปรวนแบบไมมีเหตุผลไดงายอยูแลว แตในเด็กปวยแบบไบโพลาร อารมณที่เปลี่ยนนี้มักมีอาการอยางอื่น

บทความความรู้สุขภาพจิต 27

จาก การประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อพัฒนาศักยภาพนักสื่อสารสุขภาพจิต กรมสุขภาพจิต ปี 2558