Page 51 - Iqtisodiyot ilmi osmonida yulduzga aylanganlar (1-qism)

МИЛТОН ФРИДМАН

стандартлаш орқали маълум натижага эришасиз, у кузатув маълумотла-
рига мос келади деб кўрсатсам, яхши, бу – қизиқ ҳолат. Лекин, уларни
таҳлил ёрдамида текшириб, кўриб чиқсак, шу тариқа мавжуд маълумот-
ларни такрор ишлаб чиқиш ва давр прогнозини тузиш, у бўйича гипоте-
зани ифодалаш пайтида сизда маълумотлар бўлмаслиги мумкинми?
Тейлор: Демак, бунга битти бизнес-даври етарли эмас.
Фридман: Мен ҳам шу ҳақда гапиряпман. Слуцкий буни тасодифий
иқтисодий шокларни аккумуляциялаш орқали исботлаган. Эҳтимол,
Слуцкий қаторлари бу ердадир (6.1-расмни кўрсатади). ишончим ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР
комилки, иқтисодиётдаги қисқа муддатли тебранишлар тасодифий
шокларни аккумуляциялаш ҳисобланади. Мен бизнес-даврлар мавжуд-
лигига ишонмайман. Фикримча, уларга таъсирнинг тебраниш ва меха-
низмлари мавжуд. иқтисодиётнинг турли ташкил этувчилари тизимда-
ги ўзгаришларга, мунтазам таъсир этади, лекин Митчелл ифодалашга
уринган даврий такрорланувчи даврлар нуқтаи назаридан, фикримча,
улар мавжуд эмас.
Тейлор: Иқтисодиёт пасайишдан сўнг трендга қайтиши ҳақи-
даги ғояни маъқуллайсизми?
Фридман: Ҳа, бу масала юзасидан бошқа фикрларни билмайман.
Тейлор: Аксинча нуқтаи назар шундан иборатки, агар сиз рецес-
сиянинг қуйи нуқтасида бўлсангиз, у ҳолда кейинчалик юқориловчи
тренд бўлишини тахмин қиласиз.
Фридман: Мен нима ҳақда сўзлаётганингизни тушундим. Йўқ-йўқ,
асосий мувозанат нуқтаси мавжуд ҳамда умуман иқтисодиёт айнан шу
ерга қайтади. Лекин бу тренд баъзан ўзгариши мумкин. албатта, агар
бирор ҳолат 100 йил давом этаётган бўлса, у ҳолда сиз бу ҳолат бошқа
юз бермайди дея гумон билан қарашингиз керак.

ТАБИИЙ ИшСИзЛИк ДАРАжАСИ гИПОТЕзАСИ

Тейлор: Келинг, мувозанат концепцияси, янаям аниқроғи, та-
биий ишсизлик даражаси ҳақида суҳбатлашайлик. У сиз туфайли
шу даражада машҳур бўлган эди. 1967 йил декабр ойида Америка
иқтисодий уюшмасидаги нутқингиз Филлипс эгри чизиғи ва таби-
ий ишсизлик даражасига бағишланган. У муҳим ҳодиса сифатида
баҳоланган. Бу ҳақда сўзлаб бера оласизми?
Фридман: нутқимдаги асосий ғоялар менинг белгиланган маж-
лисдаги шарҳларимда дастлаб овозлаштирилган, унинг баённома-
лари Жорж шульц ва Роберт алибер таҳрири остидаги китобга кири-
тилган (Солоу, 1966).
1