Page 52 - ХАМИДОВА ЗУЛФИЯ АХМАДЖОНОВНА - monografiya

- маҳорат ва баъзи бир тайёргарлик маҳоратнинг шарти
сифатида;

- яшаш учун эмас, балки истеъмолчилар ёки бозорлар учун
ишлаш. Ушбу универсал элементлардан ташқари, кенгроқ ижтимоий
ва иқтисодий ўзгаришларга мос равишда ўзгариб турадиган тарихан
ўзгарувчан элементлар ҳам мавжуд 124 .

МДҲ мамлакатларида ҳам бир қатор олим ва тадқиқотчилар
ҳунармандчилик фаолиятининг назарий жиҳатдан мазмун-
моҳиятини атрофлича очиб беришга ҳаракат қилганлар.

Ҳунармандчилик ва унинг хусусиятлари билан боғлиқ юқоридаги
хорижлик олимларнинг фикрларини ўрганиш баробарида шунга
амин бўлиш мумкинки, бугунги кунда бу мавзунинг ҳам амалий, ҳам
назарий аҳамияти кўплаб тадқиқотларда долзарб масала сифатида

кенг кўламда тадқиқ қилинмоқда (1.2-жадвал).
Шу билан бирга, маҳаллий илмий адабиётлар ва тадқиқотларда
ҳам ҳунармандчилик ҳақида маълумотларни кўришимиз мумкин.

Ўзбекистон Миллий энциклопедиясида ҳунармандчиликка
«миллий-анъанавий майда товар ишлаб чиқариш, оддий меҳнат
қуроллари ёрдамида якка тартибда ва қўл меҳнатига асосланган

саноат тури; шундай маҳсулотлар тайёрланадиган касбларнинг
умумий номи», деб изоҳ берилган бўлиб, жамият тараққиёти
босқичлари, меҳнат тақсимоти билан алоқадор ҳолда унинг уч тури

фарқланади:
1) уй ҳунармандчилиги;
2) буюртма билан маҳсулот тайёрланадиган ҳунармандчилик;
3) бозор учун маҳсулот тайёрлайдиган ҳунарманчилик 125 .

Энциклопедияда ҳунармандчилик тушунчасига умумий
ёндашув кузатилиб, фақатгина майда товар ишлаб чиқаришдан
иборат ҳамда якка тартибдаги фаолият сифатида қаралган.

Ваҳоланки, олиб борилган тадқиқотлар натижасида, нафақат майда
балки ўз вақтида давлатнинг кенг кўламли эҳтиёжларини
қондиришда жамоавий кўринишда, яъни устоз-шогирд тизимини
йўлга қўйиш орқали, корхоналарда ҳунармандчилик ишлаб

чиқариши амал қилганини манбаларда ўқишимиз мумкин.
Ўзбек тилининг изоҳли луғатида эса, ҳунарманд деганда санъат
арбоби, моҳир, юксак маҳоратли, истеъдодли ҳамда қобилиятли

124 Ehmer J. 2015. Artisans and Guilds, History of. nternational Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences:
Second Edition. https://doi.org/10.1016/B0-08-043076-7/02706-6. 816-p.
125 Ўзбекистон миллий энциклопедияси. Ҳ ҳарфи. «Ўзбекистон миллий энсиклопедияси» Давлат илмий
нашриёти. Тошкент. 2002 йил.227-б.
50