Page 147 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
subyektlari bino va maydonlarni ijaraga olish, umumiy kommunal
xizmatlar va kommunikatsiya sohasidagi xizmatlardan foydalanish
imkoniga ega bo‘lgan bo‘lsalar, yangi avlod biznes-inkubatorlari
korxonalarning muvaffaqiyatli rivojlanishi uchun yetarli bo‘lgan
xizmatlar majmuini aniqlashga va shakl lantirishga o‘z eʼtiborlarini

qaratishmoqda. Inkubator tomonidan taqdim etiladigan xizmatlarni
ichki va tashqi xizmatlarga bo‘lishimiz mumkin. Ichki xizmatlar
sirasiga biznes-rejani ishlab chiqish, bozor tadqiqotlarini o‘tkazish,
investorlar, mahsulot yetkazib beruvchilarni va isteʼmolchilarni
qidirib topishda ko‘maklashish, fan bilan ishlab chiqarishning o‘zaro
integratsiyalashuvini taʼminlash kadrlar tayyorlash kabi xizmatlarni
kiritishmiz mumkin. Intellektual mulk huquqlarini himoya qilish
kabi xizmat turlarini tashqi xizmat turlari sirasiga kiritamiz, chunki
malakali huquqiy xizmatlarni ixtisoslashgan yuridik firmalar

ko‘rsatishadi va bu borada biznes inkubator menejerlari bu turdagi
xizmatlarni ko‘rsatuvchi firma va kompaniyalar bilan yaqindan
hamkorlik aloqalarini o‘rnatishadi. Ko‘plab biznes-inkubatorlar
inkubatsiyadan oldingi va inkubatsiyadan keyingi xizmatlarni
ko‘rsatishga intilmoqdalar. Inkubatsiyadan oldingi xizmatlarga
binolar, aloqa vositalari bilan taʼminlash, biznes-rejani ishlab chi-
qishga ko‘maklashish kabilar kiradi. Ushbu xizmatlarni inkubator-

menejerlari biznes-inkubatorga hali qabul qilinmagan firmalarga ham
ko‘rsatishadi. Biznes-inkubatordan uchirma bo‘lgan firmalar bilan
ko‘pchilik biznes-inkubatorlar aloqalarini yo‘qotmaydilar va kerak
bo‘lsa yordam ko‘rsatishadi, yaʼni inkubatsiyadan keyingi xizmatlarni
taqdim etadilar. Bundan tashqari, ko‘plab biznes inkubatorlar o‘zlari
joylashgan hududdagi “inkubatsiya qilinmagan” kichik korxo nalarga
ham xizmat ko‘rsatadilar. Ikkinchi avlod biznes-inkubatorlari
o‘sishda davom etayotgan bo‘lsa-da, ular bilan parallel ravishda
biznes-inkubatorlarning uchinchi avlodi allaqachon shakllanib

ulgurdi. Aslida, ushbu model AKT sohasida sinovdan o‘tgan bo‘lib,
ko‘p hollarda axborot-kommunikatsiya texnologiyalari bilan bog‘liq.
Shu bois yangi avlod inkubatorlari “devorlarsiz” inkubatorlarni yoki
virtual inkubatorlarni anglatadi. Ko‘pgina tadqiqotchilar ushbu

146