Page 152 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
markazlari odatda oliy o‘quv yurtlarida joylashtiriladi va ITTKIlari
natijalarining tijoriy qiymatini baholaydilar, tijoratlashtirish
strategiyasini ishlab chiqadilar, patent olish uchun arizalar beradilar,
loyiha ishtirokchilarining mulk huquqlarini himoya qiladilar,
oldindan belgilangan sxemaga asosan loyiha ishtirokchilari o‘rtasida

royaltini taqsimlaydilar, intellektual mulk, kichik korxonalarni tashkil
etish, investitsiyalar jalb qilish bo‘yicha universitet xodimlariga
maslahat xizmatlarini ko‘rsatadilar. Texnologiyalar transferi
markazlari foyda keltiruvchi va o‘zini o‘zi qoplovchi markaz sifatida
tashkil etilmagan bo‘lsa-da, AQSh tajribasi bunday markazlar tashkil
etilganidan boshlab, 8-10 yil ichida o‘zini o‘zi qoplash imkoniga
ega bo‘lgan markazga aylana olishi mumkinligini ko‘rsatadi.
Texnolo giyalar transferi markazlarining tashkiliy-huquqiy shakli
bo‘lib, universitetning tarkibiy bo‘linmasi yoki notijorat shaklidagi

hamkorlik hisoblanadi.
Texnologiyalar transferi markazlarini yaratishning konseptual
g‘oyasi va maqsadi-mintaqalarning iqtisodiy rivojlanishini
rag‘batlantirishdan iborat. Texnologiyalar transferi markazlarining
samarali faoliyat ko‘rsatishi, ularning atrofida biznes-
inkubatorlarning shakllanishiga olib keladi va buning natijasida
kompaniyalar tanlov asosida “boshlang‘ich” moliyalashtirish

huquqini qo‘lga kiritishlari mumkin. Rivojlangan davlatlar amaliyoti
shuni ko‘rsatadiki, fundamental tadqiqotlardan ularning natijalarini
tijoratlashtirishga o‘tishning aniq bir tizimi yaratilmas ekan, oliy taʼlim
muassasalarida amalga oshirilayotgan ilmiy-tadqiqot ishlarining
yuqori samaradorligiga erishib bo‘lmaydi. Bu vazifalarni amalga
oshirishni bevosita universitetlarning o‘zlari uddalay olmaydilar,
chunki ITTKIlarini amalga oshirish juda katta xarajatlarni talab etadi,
texnologiyalar transferi zanjirini bog‘lovchi davlat mexanizmlarining
mavjud emasligi innovatsion jarayonlarning samaradorligiga salbiy

taʼsir ko‘rsatadi.
Texnologiyalar transferining asosiy vazifalari quyidagilardan
iborat:
1. Intellektual faoliyat natijalarini himoya qilish strategiyasini ishlab

151