Page 309 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
innovatsionligidan qatʼiy nazar, tadbirkorlar uchun umumiy holatda
qaysi jihatlar xos ekanligini aniqlashtirib olamiz.
“Bolton Thomson Entreprenuer Indicator” (BTEI) uslubiyoti asosida
tadbirkorlar o‘rtasida so‘rov o‘tkazib, ularning shaxsiyatiga xos bo‘lgan
shaxsiy fazilatlarning oltita guruhini ajratib ko‘rsatadi (FACETS tizimi):

F (focus-fokus) – maqsad, vaqt va harakatga yo‘naltirilganlik;
A (advantage-ustunlik) – strategiklik va istiqbolli imkoniyatlarni
tanlash qobiliyati;
C (creativity-kreativlik) – yangi g‘oyalar yaratish, aniq yo‘l va
imkoniyatlarni ko‘ra olish qobiliyati;
E (Ego-men) – muvaffaqiyatga intilish, o‘zgalardan farq qilib tu-
rish va o‘zidan iz qoldirish istagi, o‘ziga ishonch va ishga masʼuliyat
bilan yondashish hissining ustunligi, javobgarlik va muvaffaqiyatsiz-
liklarga qarshi tura olishda ifodalanuvchi o‘z kelajagini va taqdirini

belgilab olish istagi;
T (Team-jamoa) – o‘zaro muloqotga kirishish borasida
ko‘nikmalarning yuqori darajasi, samarali jamoani shakllantirish,
eng yaxshi xodimlarni izlab topish va ularni saralay oliy qobiliyati;
S (Social-ijtimoiy taʼsir ko‘rsatish) – tadbirkor va uning biznesi
uchun qadrli bo‘lgan insonlar bilan ijtimoiy aloqalar tarmog‘ini
yarata olish qobiliyati.

FACETS tizimi umumiy holatda, muvaffaqiyatli tadbirkorning
“portretini” tasavvur qilish imkonini beradi.
Keyingi bosqich, innovatsion sohada biznes yurituvchi tadbirkorni
boshqalardan ajratib turadigan o‘ziga xos xususiyatlarni aniqlash-
tirishni o‘z ichiga oladi. Bu borada bir qator tadqiqotlar o‘tkazilgan bo‘lib,
bu tadqiqotlar doirasida tadqiqotchilar innovatsion tadbirkorlikning
kompetentligi (vakolatlilik) va asosiy kompetensiyalar (vakolatlar)
modelini ishlab chiqqanlar. Kompetensiya (vakolat) tadbirkor o‘z
malakasi va shaxsiy fazilatlariga tayanib hal qilishi kerak bo‘lgan kasbiy

vazifalar qatoriga kiradi. Vakolatlilik – tadbirkorning muvaffaqiyatga
erishishiga va tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirishdan ko‘zda
tutilgan asosiy vazifalarni amalga oshirishiga imkon beruvchi shaxsiy
fazilatlar, layoqat va ko‘nikmalardir.

308