Page 349 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
Tadbirkorlik, ixtirochilik va innovatsiyalar mavzusi bilan
shug‘ullanuvchi ko‘pchilik mualliflar bir tomondan innovatsiyalarga,
ilmiy ishlanmalarga asoslangan biznesni ijodiy faoliyat deb tan olsalar,
boshqa bir tomondan esa iqtisodiyotni innovatsion-modernizatsiyalash
asosida rivojlantirish uchun tashkiliy tuzilmalarning mos-

lashuvchanligini oshirish, yetakchilik xususiyatlarini shakllantirish
va o‘zaro hamkorlikda jamoaviy yondashuvga asoslanish lozim, deb
hisoblaydilar. Biroq, tadbirkorlik, ixtirochilik faoliyati ijodiy tabiatga
ega ekanligi va ayniqsa innovatsiyalarni tijoratlashtirish borasidagi
biznes-masalalarni hal etishda ijodiy yondashuvning zarurligi borasida
bir to‘xtamga kelingan bo‘lsa-da, biznes maqsadlari va ijodiy, ilmiy
va ixtirochilik faoliyatining maqsadlari va tabiati o‘rtasida mutlaq
tavsifga ega bo‘lgan ziddiyatlar mavjudligi ko‘p holatlarda eʼtibordan
chetda qoldirib kelinmoqda.

Har qanday ijodiy akt, izlanish, tadqiqotchilik faoliyati tizimni
rivojlantirish va kengaytirishga, maqsadga erishish yo‘llarini
ko‘paytirishga yo‘naltirilgan. Bu holatda har qanday biznesmen,
tadbirkor samarali biznes – birinchi navbatda, biznes jarayonlarini
arzonlash tirish, takomillashtirish va doimiy standartlashtirish
hisobiga taʼmin etiluvchi xarajatlarni doimiy pasaytirib borish
asnosida eng yuqori foydaga ega bo‘lish ekanligini yaxshi anglab

etadi. Bu erda biznesning muayyan rentabellik darajasini saqlab
qolgan holda, ijodkorlik va innovatsion faoliyatni qay tarzda doimiy
yangilanib borishini taʼminlash borasida amaliyotda hanuz o‘zining
yakuniy yechimiga ega bo‘lmagan ziddiyatga duch kelamiz.
Boshqa bir tomondan esa, fan sig‘imli biznes ijod va biznes
o‘rtasidagi ziddiyatni osongina hal etish mumkin bo‘lgan o‘ziga
xos soha hisoblanadi. Chunonchi bu erda ijodkorlik, ixtirochilik
mehnatining natijalari biznesning raqobatdoshligini belgilab
beruvchi murakkab tizimni boshqarish va mavjud variantlar orasidan

eng maqbulini tanlab olish imkonini bergani holda, biznesning
asosini tashkil etadi. Biroq bunday imkoniyatni amalga oshirish
uchun kompaniya ishchi-xodimlari jamoaviylik tamoyili asosida
faoliyat ko‘rsatishlari, kompaniya menejmenti esa kompaniyada yuz

348