Page 415 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasini “Faol
tadbirkorlik, innovatsion g‘oyalar va texnologiyalarni qo‘llab-
quvvatlash yili”da amalga oshirishga oid Davlat dasturi to‘g‘risida”gi
PF-5308-sonli Farmonida iqtisodiyotni bosqichma bosqich ilg‘or
g‘oyalar, aqlli texnologiyalar va nou-xaularga asoslangan innovatsion

iqtisodiyotga o‘tkazish masalalari ko‘zda tutilgan va bu borada zaruriy
chora-tadbirlar tizimi belgilab berilgan.
Zamonaviy venchur industriyasi – bu yaxshi rivojlangan va keng
quloch yoygan biznesdir. Bugungi kunda dunyoda yillik aylanmasi bir
necha yuz milliard dollar bo‘lgan minglab venchur fondlari faoliyat
ko‘rsatadi.
Venchur industriyasi – bu serdaromad soha bo‘lib, o‘rtacha
daromadlilik yiliga salkam 30 foizni tashkil etadi. Statistika va tajriba-
ning guvohlik berishicha, innovatsiyalarni moliyalashtirishda venchur

fondlarining o‘rni beqiyos bo‘lib, venchurli investitsiyalashdan
innovatsion jarayonning barcha ishtirokchilari birdek naf ko‘radilar.
Xususan, venchurli moliyalashtirish hisobiga innovator-tadbirkorlar
o‘z ishlanmalarini moliyalashtirish imkoniga ega bo‘lsalar, investorlar
investitsiya kiritilgan kompaniyalar kapitalining o‘sishiga hisobiga
katta foyda ko‘radilar, davlat soliq tushumlarining oshishi va yangi
ish o‘rinlarining yaratilishi evaziga katta natijalarni qo‘lga kiritsa,

iqtisodiyot esa umumiy holatda yangi texnologiyalarni o‘z vaqtida
amaliyotga joriy etish imkoniga ega bo‘ladi.
Venchurli fond tavakkalchilikni diversifikatsiyalash maqsadida bir
nechta investorlarning mablag‘larini jamlaydi. Ushbu mablag‘larni
professional boshqaruv kompaniyasi boshqaradi. Boshqaruv
kompaniyasi investorlar bilan retsipiyent-kompaniyalar o‘rtasida
vositalik vazifasini bajaradi. Odatda, boshqaruvchi kompaniya fondga
mablag‘larni jalb etish bilan shug‘ullanadi. Venchur industriyasida
boshqaruvchi kompaniyaning rahbari yoki yetakchi menejeri

“venchurli kapitalist” deb ataladi.
Venchur fondi 5 – 10 yil muddatga tashkil etiladi. Venchur
fondi qo‘yilmalarining asosiy obyekti – start-up bosqichidagi
kompaniyalardagi ulushlar hisoblanadi. Fondning maqsadi –

414