Page 472 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
hisoblasha ancha yengil vazifa bo‘lgani holda, endi oyoqqa turib
kelayotgan yosh innovatsion kompaniyalar uchun bu vazifa ancha
murakkab hisoblanadi.
Birinchidan, o‘z faoliyatini yangidan yo‘lga qo‘yayotgan
kompaniyalar odatda, o‘z mablag‘larini diversifikatsiya qilish

imkoniga ega bo‘lmagan yoki investitsiyalarni qisman diversifikatsiya
qiluvchi venchurli kapitalistlarga tegishli bo‘ladi. Shu sababli xususiy
kapitalni jalb qilish xarajatlari nafaqat bozor tavakkalchiliklarini, balki
korxonaning individual tavakkalchiliklarini ham aks ettirishi lozim.
β koeffitsiyentni aksiyalarning bozor narxi bo‘yicha baholashning
standart amaliyoti, faqatgina kompaniya bozorda savdo qilgandagina,
maqsadga muvofiq hisoblanadi.
Ikkinchidan, start-uplar odatda, obligatsiyali zayomlar
chiqarmaganliklari bois, tavakkalchilik uchun mukofotlarni zayom

reytingidan foydalangan holda baholash mumkin emas. imtiyozli
kreditlar bermaydilar. Yaʼni, kredit reytingi yordamida risk mukofotini
baholash imkoni yo‘q.
Jahon banki diskontlash stavkasida quyidagi tavakkalchiliklarga
tegishli mukofotlarni hisobga olishni tavsiya qiladi:

Tavakkalchilik uchun
Tavakkalchilik omillari
mukofot, %
Kompaniyani boshqarish sifati 0-5%
Moliyaviy tuzilma 0-5%

Kompaniyaning o‘lchamlari 0-5%
Geografik va ishlab chiqarish diversifikatsiyasi 0-5%
Mijozlar (diversifikatsiyasi) sifati 0-5%
Daromadlarning barqarorligi 0-5%

O‘ziga xos (innovatsion) tavakkalchiliklar 0-5%

Uchinchidan, agar kompaniya bozorda savdo qilmas ekan, kapital

tuzilmasida o‘z va qarz mablag‘larining bozor ulushlarini baholash
mumkin emas. Shunga qaramay, model o‘lchamlarining qiymatini
baholashga imkon beradigan muayyan yondashuvlar mavjud.

471