Page 552 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
sohadagi og‘irlik markazi jarayondan natijaga, yaʼni mazkur joriy
etiladigan yangiliklar taʼsiri ostida iqtisodiyot, ijtimoiy sohadagi
pirovard natijalarga o‘tadi. Og‘irlik markazi olimlar qiziqishini
qondirish dan odamlarning maʼlum turdagi mahsulotga bo‘lgan
ehtiyojlarini qondirishga kuchayadi.

Jahon tajribasi shuni ko‘rsatadiki, texnik yangiliklarning
harakatlantiruvchilari – bu o‘z faoliyatida davlat yordamiga
tayanuvchi kichik ilmiy-texnik va innovatsion firmalar hisoblanadi.
Masalan, AQShda texnologik yangiliklarni joriy etish 80-yillardan
boshlab iqtisodiy jarayonlarni davlat tomonidan boshqarishning
o‘ziga xos xususiyatla ridan va nufuzli jihatlaridan biriga aylandi.
Innovatsion muhitda kichik korxonalar faoliyatini boshqarishning
sof bozor mexanizmlari samarasizligi sanoat rivojlangan davlat lar
hukumatini kichik innovatsion biznesni qo‘llab-quvvatlash dastu-

rini ishlab chiqish va amalga oshirishga majbur qiladi. AQShda bunday
dasturlar 1982-yilda “Kichik biznesda novatorlik tadqiqotlari ni
rivojlantirish to‘g‘risida”gi qonun qabul qilingandan so‘ng keng qo‘llanila
boshladi. 1992-yilda Small Business Technology Transfer – STTR
dasturi boshlanib, u kichik biznes korxonalari uchun davlat tadqiqot
tashkilotlarining shartnomaviy faoliyatini qo‘llab-quvvatlash bilan
shug‘ullanadi. Dasturning asosiy maqsadi kichik kompaniyalarning yangi

texnologiyalar asosida raqobatbardosh tovarlar yaratishi uchun zarur
moliyaviy imkoniyatlarni kengaytirish, shu ningdek, davlat tadqiqotchilik
tashkilotlarini qo‘shimcha mablag‘ va vositalar bilan taʼminlashdan
iboratdir. Bundan tashqari, dastur ning yana bir maqsadi – universitet
va federal ilmiy markazlar uchun ular tomonidan ishlab chiqiladigan
yuqori texnologik mahsulotlarni kichik biznes korxonalarining tijorat
borasidagi tajribasidan foyda langan holda bozorga chiqarish borasida
zarur imkoniyatlarni yara tish hisoblanadi.
Innovatsion loyihalarning hayot sikli turli bosqichlaridagi

seleksiyasi quyidagi ko‘rinishga ega: birinchi bosqich tugallangandan
so‘ng 35 foiz loyihalar davom ettirish uchun mablag‘ va vositalar bilan
taʼminlanadilar; ikkinchi bosqich tugagandan so‘ng 50 foiz loyihalar
qo‘llab-quvvatlanadilar. Ikkinchi bosqichda 23 foiz moliyalashtiri-

551