Page 549 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
ko‘tarish bilan bog‘liq obyektlarni qayta qurish uchun mo‘ljallangan
kapital qo‘yilmalar ancha yaqin hisoblanadi. Bugungi kunda faoliyat
yuritayotgan kor xonalarni rekonstruksiyalash va texnik qayta
qurollantirishga, ishlab chiqarishga mo‘ljallangan barcha kapital
qo‘yilmalarning yarmidan ko‘pi sarflanadi.

Innovatsiyalarga intilishni hosil qiluvchi asosiy omil – bu tovarlarning
ilmiy-texnik ko‘rsatkichlar bo‘yicha rentabellik va raqobatbardoshlik
darajasining pastligi hisoblanadi. Yangiliklarni birin chilardan bo‘lib
joriy etgan tadbirkorlar bozorlarga ancha yuqori sifatli mahsulotlar
chiqaradilar yoki ancha kam sarf qilib tovarlar ishlab chiqaradilar.
Texnik taraqqiyotdan orqada qoladigan, eskirgan mahsulotlar ishlab
chiqaruvchi yoki eski texnologiyani ishlatuv chi tadbirkorlar bozordagi
o‘z hissalarini yo‘qotadilar. Innovatsion faoliyatni boshqarish davlat
iqtisodiy siyosati strategiyasi doirasida amalga oshiriladi va bunda

boshqaruvning asosiy vositasi davlat, uning alohida tarmoqlari va
hududlarining iqtisodiy taraqqiyotining yetakchi yo‘nalishlariga
mo‘ljallangan investitsion dasturlar va loyi halar bo‘lishi zarur.
Investitsion jarayondagi innovatsiyalar muammosi sanoat majmui
korxonalari uchun ancha dolzarb masaladir. Real ishlab chiqarish
sohasi taraqqiyotining yutuqlari joriy innovatsion qarorlarga bog‘liq
bo‘ladi. Bu qarorlarning asosiy jihatlari quyidagilar: yangi mahsulot

ishlab chiqarish, bozorni kengaytirish, uskunalar rekonstruksiyasi va
yangilanishi bilan bog‘liq takliflarni asosiylashtirish, bu takliflarni
amalga oshirish uchun zarur pul mablag‘lari manbalarini hisoblash,
pul manbalarini baholash, innovatsion loyihalarni baholash va tanlash.
Shunday qilib, iqtisodiy islohotlar davrida muhim masala bu – ishlab
chiqarishda eskirgan texnologiyalarni ilg‘or, zamonaviy talablarga javob
beruvchi texnologiyaga almashtirishni taʼminlaydigan faol amalga
oshiri ladigan ilmiy-texnik va innovatsion siyosatning yuritilishidir.
Iqtisodiyot tarkibiy o‘zgarishlarining asosi sifatida innovatsion muhit

qatnashadi va uning taraqqiyot darajasi milliy iqtisodiyot da yuz
beradigan o‘zgarishlar tezligi va sifatini belgilaydi.
Ishlab chiqarish sohasida texnologiyalarni yangilash jarayo-
ni – bu turli manbalardan intellektual, moddiy resurslarni jalb

548