Page 546 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
koeffitsiyenti; Yt-Tt-1–daromad o‘sishi; Yt–daromadning so‘nggi
yildagi haj mi; Yt-1–o‘tgan yilgi daromad hajmi.
Bundan kelib chiqadiki, innovatsiyalar o‘sishida izohlangan
daromad o‘sishi va unda o‘z ifodasini topgan samara akseleratsiya
koeffitsiyent i bilan to‘g‘ri bog‘liqlikka ega. Shu sababli daromadning

oshishi yangi innovatsiyalar ko‘payishiga olib keladi.
Multiplikator va akselerator harakatining muvozanati daromadlar
oshishi va ish faoliyatining kengayishi jarayoni bilan izohlanadi.
Shunday qilib, isteʼmol, jamg‘armalar, investitsiyalar va milliy da-
ro mad o‘rtasidagi o‘zaro munosabat tamoyillarining qo‘llanilishi iq-
ti sodiyotning barqarorligi va o‘sishini taʼminlash imkonini beradi.
O‘zbekiston iqtisodiyotida ham mazkur tamoyillar ahamiyatga egadir.
Oqilona tarkibiy soliq, moliya siyosatini yurgizish, statistik bazani
qo‘llab, mamlakat iqtisodiy taraqqiyoti uchun harakatlantiruvchi

kuch hisoblanishi mumkin bo‘lgan multiplikatorni ham, akseleratorni
ham hisoblash mumkin.
Mamlakatdagi innovatsion faoliyat holati, innovatsiyalar va
iqtisodiyot o‘rtasidagi bog‘liqlik quyidagi ko‘rsatkichlar dinamikasi
bilan tavsiflanishi mumkin:
– innovatsion mahsulotlar umumiy hajmi;
– innovatsion mahsulotning, umuman, ishlab chiqarilgan

mahsulot hajmidagi hissasi;
– innovatsion faol korxonalar miqdori va boshqalar.
So‘nggi yillarda innovatsion faoliyat ko‘rsatkichlarining ijobiy
tomonga o‘zgarishiga qaramay, O‘zbekiston Respublikasida
innovatsion soha taraqqiyoti surʼatlari zamonaviy tendensiyalarga
mos kelmaydi. Bu, avvalambor, bizning respublikamiz hali ilmiy-
texnik tovarlar bozori to‘la shakllanmagan bozor munosabatlariga
o‘tishi bilan izohlanadi. Bir tomondan, bu innovatsion taraqqiyot
uchun zarur resurs bazasining sustligi va yetarli bo‘lmagan

moliyaviy asos, soliqlar va budjet hamda nobudjet yig‘imlari
uchun yuqori stavkalar belgilanishi hisoblanadi. Shu bilan birga
innovatsion tadbirkorlik bo‘yicha huquqiy va normativ bazaning
hali tugallanmaganligi, innovatsion tadbirkorlik subyektlarining

545