Page 593 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
milliy ildizlarga, anʼanalarga, siyosiy va madaniy xususiyatlarga
ega institutlar majmuasi bilan taʼminlanadi (E. Kondratyeva).
G. Goldshteynning qayd etishicha, samarali milliy innovatsiya
tizimini yaratishning muhim sharti-davlat undan asosiy manfaatdor
bo‘lishiga, innovatsion faoliyatning ustuvor yo‘nalishlarini har yili

belgilashi va zarur resurslar bilan taʼminlashiga bog‘liqdir.
Bugun har bir mamlakat ilg‘or iqtisodiyot nazariyasiga asoslangan
o‘z milliy innovatsiya tizimini yaratishga intilmoqda.
Dunyo mamlakatlari tajribasini o‘rganish nihoyasida quyidagi
xulosalarni ilgari surish mumkin:
1. Innovatsiyalar iqtisodiyotni rivojlantirishda juda muhim rol
o‘ynaydi.
2. Uzoq muddatli iqtisodiy o‘sishni asosan mehnat unumdorligi-
ning o‘sishi taʼminlaydi. O‘z navbatida, bu o‘sish faqat innovatsiya-

larni joriy etish orqali amalga oshiriladi. Bizning hisob-kitoblarimiz
bo‘yicha O‘zbekistonda mehnat unumdorligi taxminan 10,97 dollarga
teng. Bu Norvegiya va Lyuksemburg ko‘rsatkichlaridan 7 baravar,
AQShdagidan 6 baravar, Turkiyadagidan 3 baravar, Rossiyanikiga
nisbatan 2 baravar kam demakdir.
3. Mamlakatda qulay tadbirkorlik muhitini yaratmay, samarali
innovatsion rivojlanishga erishish mumkin emas.

4. Qulay tadbirkorlik muhitini shakllantirmasdan innovatsiya lo-
yihalarini davlat tomonidan moliyalashtirishni kuchaytirish past
samaradorlik koeffitsiyentiga ega bo‘ladi.
5. Milliy innovatsiya tizimi yaratilishi ilmiy tadqiqotlarning
kommersiyalashishi uchun qulay sharoitlar shakllanishiga olib keladi.
6. Innovatsiya tizimlarini tashkillashtirish va ularning amal qi-
lish tamoyillari xorijiy mamlakatlarda rivojlanish modellariga qarab,
har xil darajada farqlanadi. Mavjud tizimlarni o‘zimizga ko‘r-ko‘rona
ko‘chirish kutilgan samarani bermaydi. Yaxshisi, o‘sha davlatlarda

bu institutlar uyg‘un ishlashini va o‘zaro aloqalarni o‘rnatish mexa-
nizmini o‘rganish kerak.
7. Muvaffaqiyatli innovatsion rivojlanishning bosh omili iqtisodi-
yotga yangi texnologiyalarni singdirish qobiliyati (absorbtion ability)

592