Page 158 - NRCM2

NHẬN RA CHÍNH MÌNH - QUYỂN II ĐỨC THANH

ngoài lắng nghe, ngoài suy tư về phương pháp, ngoài kham Pháp môn này để soi sáng từng niệm khởi, biết chúng không
nhẫn, thích thú biện luận, có thể xác chứng với chánh trí, vị ấy có thật thể, nên không có tâm dính mắc, sinh diệt theo duyên.
biết rõ sanh tử đã tận, việc làm đã xong… không còn sanh trở + Trong quyển An Bình Tĩnh Lặng Thiền sư Ajahn Chah -
lại đời nào khác nữa. 105 Bình Anson Việt dịch có đoạn ghi: “…Những ai cẩn thận canh

Nên biết: “… bản chất của tâm là tự thức. Tự thức có nghĩa chừng tâm sẽ được thoát khỏi cạm bẫy của Ma vương (Mara).
là ý thức được những sự biến hiện của ý thức, hoặc ý thức được Tuy nhiên, cái tâm hay biết đó cũng là tâm, vậy thì ai đã theo
các ấn tượng nhận được hay các hình ảnh do ý thức nhận bắt dõi và quan sát tâm? Ý kiến này có thể làm bạn rối rắm vô cùng.
được. Ý thức được sự biến hiện này là một kinh nghiệm tuyệt Tâm là một sự việc, sự hay biết lại là một sự việc khác; và tuy
đối, thuần túy trong đó không có chủ thể “năng tri” hoặc khách vậy sự hay biết đó lại bắt nguồn tại chính nơi tâm ấy. Biết được
thể “sở tri”, năng tri và sở tri đã hợp nhất vào một thực thể tâm có nghĩa là gì? Khi chạm trán với tình cảm, khí sắc, thì ra
của “cảm thức thuần túy”. Trong cái “cảm thức thuần túy” này sao? Khi các tình cảm phiền não vắng bặt, thì như thế nào? Cái
không có chỗ cho sự lưỡng phân của nhị nguyên luận. Tự thức gì biết được các sự kiện trên xảy ra như thế nào, cái đó được gọi
thuần túy thì thực sự và thực nghiệm có tính chất bất nhị, như là “sự hay biết”. Sự hay biết rất bén nhạy theo sát tâm, và chính
các hiền triết của Phật giáo và các tôn giáo khác đã chứng thực từ nơi sự hay biết đó mà trí tuệ khởi sinh ra. Tâm là cái gì đã suy
cách đây nhiều thế kỷ. Tự thức (bản chất của tâm) không phải nghĩ, tư duy và vướng víu vào các tình cảm, hết tình cảm này
là tác năng của trí thức, mà là chính tri thức trong hình thức đến tình cảm khác - giống in hệt như con trâu của ta. Hễ nó

chân thật nhất của nó.” 106 lang thang đi đâu, hãy có mắt canh chừng nó. Làm sao mà nó
vọt đi khỏi? Nếu nó bén mảng đến gần ruộng mạ non, hãy hét
* Do cái biết thấu qua được mọi trạng thái của các tâm sở
như: tham, sân, si, nghi, mạn, tà kiến,… Biết rõ chúng có mặt to lên. Nếu nó chẳng chịu nghe, cầm roi đánh nó. «Đét!» Đó
107
hay không có mặt trong tâm, các pháp này là do thấy chúng với là cách mà bạn đánh bại được sự khát vọng.
trí tuệ nên được biết và Phật đã xác chứng “Đây chính là pháp + Thiền sư Mã Tổ nói: “…Phàm khi thấy sắc đều là thấy
môn” trong bài kinh “Có pháp môn nào”. Chúng ta thực hành tâm. Tâm chẳng tự tâm, nhơn sắc mà có. Ông chỉ thời thời nói
năng, từ sự mà bày lý, đều không chỗ ngại. Đạo quả Bồ Đề cũng
105 “Phật bảo… khác nữa” Thiền Tông Đốn Ngộ, trang 134-135, Hòa thượng
Thích Thông Phương, Nxb Tổng Hợp Thành phố Hồ Chí Minh 2008.
106 “…bản chất… của nó” Thiền Đạo Tu Tập, trang 75, Chang Chen Chi- Như 107 “Những ai…khát vọng” An bình tĩnh lặng, trang 110-111, Ajahn Chah-
Hạnh dịch, Nxb Tổng phát hành Hiện Đại 1972. Bình Anson, Nxb Tôn giáo 2005.

156 157