Page 15 - คู่มือปฏิบัติงานสำหรับวิสัญญีพยาบาล 2562

นอกจากนี้ผู้ป่วยผ่าตัดตาในกลุ่มที่เป็นเด็กส่วนมากจะไม่มี IV line มาจากตึกหรือผู้ป่วยบางกลุ่มเป็น OPD
case จ าเป็นต้องใช้การน าสลบโดยใช้แก๊สทั้งนี้ควรอธิบายให้ผู้ปกครองเข้าใจและให้ความร่วมมือ
Monitoring

Standard 1 บุคลากรวิสัญญี (วิสัญญีแพทย์ แพทย์ใช้ทุน แพทย์ประจ าบ้าน วิสัญญีพยาบาล)
Standard 2 คื อ noninvasive blood pressure, EKG, pulse oxymetry, endtidal CO2, airway
pressure, การวัดอุณหภูมิกายในเด็กเล็ก

การประเมิน blood loss และการทดแทนสารน้ าให้ตามความเหมาะสม
การคงระดับการสลบ
ผู้ป่วยผ่าตัดตา ระดับความลึกของการยาดมสลบพิจารณาตามโรคและการผ่าตัด เช่นผ่าตัดเปลี่ยนกระจกตา
(PKP: penetrating keratoplasty) ต้องใช้เทคนิค GA balance และรักษาระดับความลึกของยาสลบให้อยู่ใน stage

3 ตลอดการผ่าตัด บางหัตถการอาจตื้นกว่าผ่าตัดในช่องท้องใช้เทคนิค balance หรือ inhalation anesthesia ให้
ผู้ป่วยหายใจเองนอกจากนี้ระหว่างผ่าตัดอาจบริหารยาที่ป้องกันการคลื่นไส้อาเจียนหลังการผ่าตัดร่วมด้วย (dexa 4
mg, onsia 4 mg iv ตามแนวทางกันการคลื่นไส้อาเจียนของภาควิชาฯ)
Specific Clinical Risk

ปฏิกิริยารีเฟร็กซ์ มีรีเฟร็กซ์ 3 ชนิดที่เกี่ยวข้องกับการผ่าตัดตาคือ
1. Oculocardiac reflex พบร้อยละ 70 ในผู้ใหญ่และร้อยละ 90 ในเด็กที่ไม่ได้รับการ premedication
ปัจจัยที่เป็นสาเหตุได้แก่ การกดตา การดึงรั้งกล้ามเนื้อ extraoccular, เลือดออกในตา บาดเจ็บของตาหรือได้รับความ
เจ็บปวดบริเวณนี้มักพบบ่อยในเด็กผ่าตัดแก้ไขตาเหล่(strabismus) ในเด็ก โดยมี afferent partway ผ่านทาง

เส้นประสาท long และ short ciliary เมื่อผ่านปมประสาทนี้จะไปสิ้นสุดที่ trigeminal sensory nucleus แล้วส่ง
afferent partway มาที่ motor nucleus ของเส้นประสาท vagus ท าให้หัวใจเต้นช้า เต้นผิดจังหวะจนถึงหยุดเต้น
ป้องกันได้ด้วยให้ atropine เป็น premedication

การรักษา ให้ศัลยแพทย์หยุดหัตถการหรือให้ atropine 0.02 mg/ kg ทางหลอดเลือดด า พร้อมกับพิจารณา
เพิ่มความเข้มข้นของยาดมสลบ
2. Oculorespiratory reflex มี partway เหมือนที่กล่าวมาเนื่องจากมีการเชื่อมต่อระหว่าง trigerminal
sensory nucleus กับ neumotaxic center ในสมองส่วน pons และ medullar ท าให้ efferent partway ผ่าน
respiratory center ดังนั้นเมื่อดึงรั้งกล้ามเนื้อ extraocular อาจท าให้ผู้ป่วยหายใจช้าและหยุดหายใจแก้ไขโดยการ

ให้ atropine หรือช่วยควบคุมการหายใจ
3. Oculoemetic reflex เกิดจากการดึงรั้งกล้ามเนื้อ extraocular หรือกดตาโดยส่วน efferent partway
ผ่าน vomiting center ผู้ป่วยจะมีอาการคลื่นไส้อาเจียนได้

ยาที่ใช้ในการผ่าตัดตา
1. Phenylephrine ใช้หยอดเพื่อขยายรูม่านตาและท าให้เลือดออกน้อย ผลข้างเคียงเมื่อยาถูกดูดซึมเข้า
กระแสเลือดคือความดันเลือดสูง หัวใจเต้นผิดปกติ ปวดศีรษะ tremor เกิดภาวะหัวใจขาดเลือดได้ อาจมีอาการ
กระสับกระส่าย สับสน วุ่นวาย

2. Adrenaline ใช้ผสมในสารน้ าเพื่อช่วยในการคงการขยายตัวของม่านตา ส าหรับการผ่าตัดต้อกระจก และ
การผ่าตัดจอตา ฤทธิ์ของยาท าให้หัวใจเต้นเร็ว ความดันโลหิตสูงได้
3. Timolol เป็นยากลุ่ม beta adrenergic blocker นิยมใช้รักษา glaucoma ลดความดัน IOP ผลข้างเคียง
อาจท าให้เกิด bronchospasm จึงควรระมัดระวังในผู้ป่วยหอบหืดและโรคปอดเรื้อรัง นอกจากนี้ยังมีฤทธิ์กดการ

ไหลเวียนของเลือดท าให้หัวใจเต้นช้า ความดันเลือดต่ าและหัวใจล้มเหลวได้

12